Kadın girişimciliğinin arttırılması için öncelikle kadınların bir iş fikrine sahip olması, ardından da bu fikrini yaşama geçirmek için projelendirmesi gerekiyor.
Sürdürülebilir bir projeye dönüşebilecek iş fikirleri olan kadınlara en büyük yardımcıları Türkiye Odalar Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı oda ve kuruluşlar.
TOBB İzmir İl Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Seza Yorulmaz, “Kadın girişimciliğinin arttırılması, istihdamın çoğalmasıyla ilgili çalışmalar ne kadar çok yaparsak yapalım yine de yeterli değil. Gördüğüm şu ki, bu konuda insanlar da odalar da iyi niyetli. Ama biraz zamana ihtiyaç var. Bütün bu hareketler son 5 – 10 yıl içinde iyice hızlandı. Hem sivil toplum kuruluşlarından gelen destekler var, hem kadınlardan gelen istekler. Kadınlardan gelen istekler çok daha önemli” diyor.
TOBB İzmir İl Kadın Girişimciler Kurulu’nda 50 iş kadını görev yapıyor. Kurul üyeleri aynı zamanda İzmir’deki oda ve borsaların da üyesi olan iş kadınları. Seza Yorulmaz, Şubat 2010’da görevi devraldıklarını belirtiyor. Devletin bazı kuruluşlarının son dönemde kadınlara “pozitif ayrımcılık” yapmaya başlamasının çok önemli olduğuna değinen Yorulmaz, örnek olarak KOSGEB’in özellikle kadın girişimciler için vermiş olduğu daha yüksek değerdeki kredi ve destekleri gösteriyor.
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), TOBB bağlı oda ve borsalar içinde “pozitif ayrımcılık” konusunda İzmir Ticaret Odası, İzmir Ticaret Borsası, Deniz Ticaret Odası ya da Ege İhracatçı Birlikleri’yle ürettiği projeler açısından karşılaştırıldığında liderliği elden bırakmıyor.
Aslında İzmir 2009 yılında Türkiye genelinde yapılan ticaret ve sanayi odaları, ticaret borsaları seçimlerinde yaşanan “kadın açılımı”nda oldukça şanslı illerden birisi. Ancak Kadın istihdamını ya da girişimciliğini arttıracak, kadınları çalışma yaşamına itecek projeler üretme konusunda İzmir bu şansı yeterince kullanabilmiş mi? sorusuna “Neden daha fazlası olmasın?” diye yanıt vermek de mümkün, “Yapılanlar yapılacakların teminatıdır” demek de…
İTB’nin çiftçi kadınlara desteği
İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, 2009 yılındaki oda ve borsa seçimlerinde, 119 yıllık kurumda başkan seçilen ilk kadın. Borsa’nın 11 kişilik yönetim kurulunda, Işınsu Kestelli’nin yanı sıra Derya Pala üye olarak yer alıyor. Işınsu Kestelli pozitif ayrımcılık konusunda, iş kadınlarının buna ihtiyaç duymayacak kadar güçlü olduğunu sık sık dile getiren bir yönetici.
İzmir Ticaret Borsası’nın 2010 yılında kadın istihdamı için yürüttüğü iki proje bulunuyor. “Mikrokredi Projesi”, Borsa’nın Türkiye İsrafı Önleme Vakfı ve İzmir Valiliği’yle birlikte yürüttüğü bir proje. Projeyle, “teminatsız ve kefaletsiz kredi alan ihtiyaç sahibi ev kadınlarının iş kadınlığına geçişi” hedefleniyor. İTB, Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın Karaağaç Köyü’ndeki Mikro Kredi Projesi için gerekli olan 20 bin TL’lik kaynağı sağlayarak, köydeki kadınlara farklı bir ufuk açmış. Kadınlar 46 taksitle geri ödeyecekleri krediyle ürettikleri tarhanaları, zeytinyağı ve zeytinleri, el işlerini Borsa’nın da destek vereceği kermeslerde satma şansına ulaşacaklar.
İTB’nin 2010 yılında sürdürdüğü diğer projede de yine Karaağaç Köyü ile çalışılıyor. İzmir Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen ve toplam bütçesi 94 bin 267 TL olarak belirlenen proje, Organik ve İyi Tarım Uygulamalarında Bir Örnek Köy: Karaağaç Projesi.
Projeyle İzmir’de gıda güvenliği ve sürdürülebilir üretime yönelik uygulamaların yaygınlaştırılması amacıyla organik tarım ve iyi tarımın desteklenmesi, ürün arz ve talebinin güvence altına alınması hedefleniyor. Üretilen ürünlerin “Karaağaç Köyü” etiketiyle pazar ve marketlere pazarlanması ise projenin amaçlar arasında yer alıyor. Bu proje aynı zamanda mikro kredi alan kadınların ürettiği zeytinyağına, tarhanaya, reçellere yeni bir pazar olanağı yaratabilecek bir proje.
İzmir Ticaret Borsası 2010 yılında iki projeyi sürdürürken, tarım kesiminde çalışan kadınlara verdiği desteklerle de dikkat çekti. İzmir’de ilk defa gerçekleştirilen Çiftçi Kadınlar Güçbirliği hareketinin ilk toplantısı, çiftçi kadınların her zaman yanında oldukların açıklayan Işınsu Kestelli’nin desteğiyle Borsa’nın çatısı altında yapıldı. Hareketin böyle bir destekle başlaması, sonraki adımlar için çiftçi kadınlara güç verdi. Basının da büyük ilgi gösterdiği ilk toplantıda İzmir’in her yerinden gelen ve tarım sektörünün her kesiminde çalışan kadın belki de ilk defa girdikleri Borsa’nın meclis salonunda içini döküp, sorunlarını birilerine anlatma olanağı buldu.
DTO işsizlikle mücadelede “ayrımcılık” yapmıyor
İzmir’de yöneticisi kadın olan bir başka kurum ise Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi. Odanın beş kişiden oluşan yönetim kurulunda hiç kadın üye bulunmuyor. Odanın Meclis Başkanlığı’nı Leziz Özden Çokdeğer yürütüyor. Çokdeğer, Deniz Ticaret Odası’nın geçimini denizden sağlamak isteyenlerin sayısının arttırılması ve işsiz gençlere istihdam yaratılması için çalıştığını dile getiriyor. Bu amaçla İŞKUR ile birlikte Avrupa Birliği fonu destekli GEMES (İşsiz Gençlerin İstihdamına Yönelik Gemiadamı Mesleki Eğitimleri) Projesi’ni yürüttüklerini anlatıyor.
“Proje ile eğitim durumu düşük olan gençlere meslek ve istihdam sağlayarak, onlara günümüz rekabetçi ortamında üstünlük sahibi olmalarına yardımcı olmayı amaçlıyoruz” diyen Çokdeğer, aynı zamanda kalifiye işgücüne ihtiyaç duyan denizcilik firmalarının ihtiyaçlarına da yanıt verilmesini planlanladıklarını vurguluyor. Projeyle İzmir bölgesinde ilköğretimini tamamlayan işsiz ve ekonomik kısıtlılığı olan 18-24 yaş arası 120 genç bireye yağcı ve gemici konularında mesleki eğitim verdiklerini, eğitimlerini başarıyla tamamlayanların “Gemiadamları sınavları”na girmeleri ve yeterlilik belgesini almalarını sağladıklarını anlatıyor. Gemiadamları sınavında başarılı olan kursiyerlerin yüzde 80ni denizcilik sektöründe istihdam edildiğini söyleyen Leziz Özden Çokdeğer’in anlatımından da anlaşılacağı gibi Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi’nin denizcilik sektöründen çalışmak, yöneticilik yapmak isteyen kadınlara yönelik doğrudan bir çalışması bulunmuyor şimdilik. Ancak projeler içinde başvuran kadınlar da bu eğitimlerden yararlanabiliyor.
Ege İhracatçı Birlikleri’nde de erkek egemen yönetim
Ege İhracatçı Birlikleri’nde de kadınlara pozitif ayrımcılık konusunda gerçekleştirilen bir proje olmamış 2010 yılında. 12 birliğin yönetim kurullarında görev yapan 132 üye içinde topu topu 7 kadın üye var. Geçmiş dönemlerde Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliğinde Deniz Ataç’ın hem başkanlık hem başkan yardımcılığı yaptığı birlikte şu an başkanlık koltuğunda oturan kadın yönetici bulunmuyor. Ege İhracatçı Birlikleri’nde bu yıl kadın istihdamına yönelik doğrudan yapılan bir proje bulunmuyor.
İzTO İş Kadınları Kurulu’na hazırlanıyor
İzmir Ticaret Odası (İzTO) kadın istihdamı ya da kadın girişimciliği konusunda proje üretmede oldukça geriden gelen kurumlardan. Basın danışmanlığından talep ettiğimiz bilginin bir türlü gelemediği kurumda meclis üyesi olarak görev alan dört iş kadını bulunuyor. Asuman Nardalı, Saniye Fıçı, Şebnem Korkut, Safinur Altıner odanın kadın meclis üyeleri arasında. Oda bünyesinde kurulması planlanan İş Kadınları Kurulu konusunda Temmuz ayında üyelere e-posta yoluyla ulaşan odanın, bu çalışmaları 2011 yılında hızlandıracağı belirtiliyor.
İzTO İş Kadınları Kurulu’nda odanın bayan komite üyelerinin yanı sıra, oda bünyesinde çalışan bayan genel müdür, müdür ya da şirket ortağı olan kadınlar görev alabilecek. İzTO, oda üyelerine gönderdiği e-postada bu kurulun amacını şöyle özetliyor:
“İzmir Ticaret Odası’na kayıtlı İzmirli iş kadınlarını aynı platformda buluşturmak, iş kadınlarına yönelik teşviklerden ve kredilerden yararlanılmasını sağlamak, aralarındaki işgücünü kuvvetlendirmek, yurtdışındaki ticaret odalarına kayıtlı işkadınları ile bağlantı sağlamak ve işkadınlarının ticari aktivitelerini arttırarak diğer odalara da örnek teşkil etmek.”
İzTO’nun Araştırma ve Geliştirme Hizmetleri birimince yönetilen çalışmalarda şimdiye kadar 160 iş kadının başvuruda bulunduğu belirtilirken ocak ayının ortalarına doğru kurulun ilk toplantısını gerçekleştirebileceği belirtiliyor.
EBSO hem proje üretiyor hem kadınlara el veriyor
İzmir’de TOBB’a bağlı odalar ve borsalar içinde gerek girişimci kadınlar, gerekse kadın istihdamını arttırmak adına en önemli çalışmaları gerçekleştiren odalardan birisi EBSO. Ender Yorgancılar’ın Mart ayında İş Yaşamında Kadın ve Erkek Eşitliği konulu konferansta yaptığı konuşmada “En büyük arzum EBSO’nun yönetim kurulu ve meclis başkanlıklarında kadınların olması” sözleri pozitif ayrımcılık konusunda bakış açısını açıkça özetleyen iyi bir örnek.
EBSO 2010 yılı içinde özellikle kadın girişimciliğinin arttırılarak kadının iş yaşamına girmesini destekleyen projeleriyle dikkat çekiyor. EBSO, aynı zamanda TOBB’un İzmir’deki İl Kadın Kurulu’nun koordinatör kuruluşu.
EBSO’da 144 meclis üyesi içinde üç, yönetim kurulunda ise bir kadın üye bulunuyor. Işın Yılmaz, Arzu Amirak, Gülfem Perçin Meclis Üyesi, Berkay Eskinazi ise Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor. Amirak, Eskinazi ve Yılmaz aynı zamanda TOBB’un İl Kadın Girişimciler Kurulu üyeleri arasında da yer alıyor.
EBSO’nun İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA), İzmir Valiliği ve İzmir Sanayici ve İşadamları Derneği (İZSİAD) ile ortaklaşa yürüttüğü İzmir’in Girişimci Kadınları Projesi 2010 yılında gerçekleştirilen ve dokuz ay süren en önemli projelerden. İzmir’de sivil toplum kuruluşlarından, iş yaşamından ve ev kadınlarından oluşan 100 kadına girişimcilik eğitimlerinin verildiği proje sonunda kurulan üç dernek ve dört şirket, projenin somut başarısının göstergesi oldu.
Projenin koordinatörlüğünü yürüten Berkay Eskinazi, “Hedefimiz kadınları evden çıkartmak, iş yaşamına kazandırmak” derken projenin bu kadar büyük yankı uyandırmasından büyük mutluluk duyduğunu anlatıyor. Eskinazi, kadının ekonomik hayatta aldığı payı arttırmak için uygulamaya konan kredi benzeri desteklerin arttırılması gerektiğini vurgularken, “Nüfusumuzun yarısını oluşturan kadınlarımız ekonomik hayata yeterli düzeyde katkıa bulunmadıkça, Türkiye’nin gelişmiş ülkelerle olan kalkınma yarışında tam başarıyı yakalaması düşünülemez. Ülkemizin ekonomik kalkınması sadece erkekler tarafından değil, kadınlarımızın da erkeklerin yanında ve birlikte gösterecekleri çaba ve sağlayacağı katma değerle gerçekleşebilir” diyor.
Söz konusu proje başladıktan sonra deneyim paylaşım toplantılarında Aynur Bektaş gibi girişimci kadınlar için rol model yöneticileri ağırlayan EBSO’nun projesi domino taşı etkisi yaptı.
2010 yılı sonunda KOSGEB’in girişimci kadınları desteklemek için vermeyi planladığı hibe ve kredileri için başvurunun adresi yine EBSO’ydu. KOSGEB’in hibe ve kredi desetği vermeyi planladığı 30 kadın girişimci için, kredi koşullarının anlatıldığı toplantıya katılan kadınlar EBSO meclis salonunu doldururken, başvurular sonucu eğitim almaya hak kazanan kadınların bir çoğunun Girişimci Kadınlar Projesi’nde eğitim alan kadınlardan oluştuğu belirtiliyor.
EBSO’nun 2010 yılı içinde yürüttüğü projelerden bir diğeri ise “Kadın Üyelerden Kadın İşçilere Projesi” oldu. Projeyi İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi, Tire ve Buca Organize Sanayi Bölgesi ile birlikte gerçekleştiren EBSO, sanayi bölgelerinde çalışan ortalama 2 bin kadına İşyerinde Verimlilik ve Toplam Kalite, Kişisel Gelişim, Çocuk ve Aile, Kadın Sağlığı ve Hijyeni konularında eğitim vermeyi hedefledi.
EBSO’nun İzmir Büyükşehir Belediyesi ile ortaklaşa düzenlediği İzmir’in Sağlıklı Anneleri Projesi ise kurumun pozitif ayrımcılık konusunda gerçekleştirdiği bir başka önemli projeydi. 2009 Kasım ayında başlayan ve 2010 yılında sonlanan projeyle İzmir’deki 15-49 yaş arası kadınlara anne sağlığı ve üreme sağlığı konularında bilgi verildi.
Yılmaz: Pozitif ayrımcılıkta EBSO lider
Ege İş Kadınları Derneği Başkanı (EGİKAD) ve aynı zamanda TOBB İzmir İl Kadın Kurulu Üyesi Işın Yılmaz’a söz konusu kuruluşların kadın istihdamı ya da girişimci kadınlar için üretilen projelerinin yeterli olup omadığını soruyoruz. “Kadınlara pozitif ayrımcılık konusunda EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar gerçekten çok önemli çalışmalara imza attı. Oda’nın meclis üyesi olduğum için taraflı düşündüğümü düşünebilirsiniz. Ama inanın eğer öyle olsa, ‘Biz o kadar ısrar ediyoruz başkan yapmıyor’ derdim yine de” karşılığını veriyor.
TOBB İzmir İl Kadın Grişimciler Kurulu’nun 28 Ocak 2011’de gerçekleştireceği Ege Bölgesi’ndeki ik kadın girişimcilik etkinliği bu doğrultuda büyük önem taşıyor. İl Kadın Kurulu Başkanı Seza Yorulmaz, “Bu toplantıda bölgemizdeki il kadın girişimcilik kurullarının girişimcilik konusunda SWOT analizini gerçekleştireceğiz. Analiz çalışmasının ardından, kadın girişimcilik çalıştayı ile ilgili bir rapor hazırlayacağız. Akademisyenlerin de katılacağı bu çalışma bölgemizde ilk kez yapılacak” diyor.
Yeni yılda kentimizin ekonomik gelişimi adına proje üreten kurumlarının plan ve programlarına “kadınlarla ilgili istihdam arttırıcı projelere” daha çok yer vermesini ve aralarındaki işbirliklerini geliştirmelerini dileyelim.
Category: Köşe yazıları