Bayındır’ın çiceğinde kadının eli var

Bayındır’da bu yıl 17. kez düzenlenen Çiçek Festivali, ilçede bayram gibi kutlanıyor. Kentin zaten çiçek bahçesi olan yolları daha bir şenlenmiş festivalle. 2-4 Mayıs 2014 tarihleri arasında düzenlenen festivale sayısı 300’ü aşkın çiçekçi sergilikleriyle katılmış.

Atatürk Caddesi boyunca sıralanmış birbirinden renkli sergiliklerde Bayındır’da çiçeğin marka olmasına en büyük katkıyı koyan kadın üreticiler, kadın işçiler, eşler, anneler de yerini almış. Kimi satış yapıyor, kimi çiçeklerine ilişkin bilgi veriyor, kimi de ayağında çocuğunu sallıyor ama sergiliği boş bırakmıyor. Yıl boyu emek verdikleri çocukları gibi bakıp büyüttükleri çiçeklerinin görücüye çıkmasına hazırlar şimdi.

S.S. Bayındır Çiçek Üreticileri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (BAYÇİKOOP), Bayındır’da çiçekçilerin örgütlü gücü. BAYÇİKOOP Başkanı Ersoy Sümerkan, başta İzmir Büyükşehir Belediyesi olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanına çiçek gönderdiklerini söylüyor.

Kooperatif’in 400 kayıtlı üretici üyesi bulunuyor. Emekli ilkokul öğretmeni Ersoy Sümerkan, on yıldır başkanı olduğu kooperatif sayesinde Bayındır’da çiçekçiliğin zirve yaptığını, istihdama önemli katkı yarattığını anlatıyor. Sümerkan, ilçede çiçekçilik sektöründe 3 bini aşkın kadının çalıştığını dile getiriyor.

Ersoy Sümerkan, 2000 yılında kurulan ve ilkbahar-yaz aylarında yaklaşık 4 bin kişiye istihdam yaratan kooperatifin güçlü bir sivil toplum örgütü olduğunu, yılda ortalama 25 milyon tane mevsimlik ve yer örtücü bitki ürettiklerini söylüyor. 600 bin metrekare kapalı alanda ve 3 milyon 500 bin metrekare açık alanda üretim yapılan kooperatifte üretim planlı yapılıp iyi tarım uygulamalarıyla üretici sürekli olarak bilgilendiriliyor.

Bayındır’da kadınların sektöre çok önemli katkısı olduğuna da değinen Ersoy Sümerkan, 600’ün üzerindeki işletmede çalışan 3 bini aşkın kadının, çiçekçilik sayesinde yaşamlarının değiştiğini dile getiriyor. Çiçek işinde günlük yevmiye 30 lira. Sümerkan, “Anne kız çiçeğe gitti mi günde 60 lira yevmiyesi var. İş varsa gelir de var. Bayındır’da çiçek işi istihdam sorununa büyük katkı sağlıyor” diyor.

Ersoy Sümerkan’a 2016 yılında Antalya’da yapılacak Çiçek EXPO’suna ilişkin bir çalışmaları olup olmadığını soruyoruz. “Biz Türkiye’nin her yerine, Antalya da dahil çiçek veriyoruz. 2016 EXPO’su için ne yapıldığını bilmiyoruz, ama bizden bir katkı istenmedi. Doğrusu biz de onlarla görüşmedik” diyor.

Hedef Avrupa’ya çiçek satmak, küçük Hollanda olmak

17. Çiçek Festivali’nin açılışında yaptığı konuşmada İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, çıtayı yükselterek çiçekçilere yeni hedefler gösteriyor. Kocaoğlu, ”Bugün çiçekçilerimiz ekonomik olarak güçlendiler, ihracat yapar hale geldiler. Büyükşehir Belediyemiz başta olmak üzere dışarıya çiçeklerini satıyorlar. Önce Türkiye’ye açıldılar, sıra Avrupa’ya çiçek satmaya ve Hollanda’yla yarışmaya geldi. Hollanda gibi sınırlı toprakları olan bir kentin, denizi doldurarak yaptığı tarımla, böyle verimli ovaları olan bir yerin yarışması iş bile değil. Yeter ki biz birbirimize güvenelim” diyor.

Kocaoğlu’nun örgütlülüğün önemini vurguladığı Bayındır’da çiçekçilerin BAYÇİKOOP’un yanı sıra çatısı altında toplandığı Bayındır Çiçekçilik İç ve Dış Mekan Süs Bitkileri Üretici Birliği (SÜSBİR) var. 2010’da kurulan ve 150 üyesi bulunan SÜSBİR de ilçedeki istihdama ciddi katkı koyuyor. SÜSBİR geçtiğimiz yıl, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’yle alım garantili mevsimlik çiçek üretim sözleşmesi imzalamış.

İki kooperatifin olması çiçekçinin gücünü azaltır mı yoksa arttırır mı, bunu zaman gösterecek elbette. Ancak bu durum çiçek üreticisini pek de ilgilendirmiyor gibi görünüyor. “Önemli olan bir kooperatifin çatısı altında olmak diyor” üreticiler, sattıkları çiçeğe bakıyorlar.

Sergiliğinde annesiyle otururken görüştüğümüz 65 yaşındaki Nezihe Kırmacı’nın 25 yılı çiçekçilikle geçmiş. “Burada çiçek hayatımızın bir parçası. En çok da kadınlar çalışır. Eğer torba dolduruyorsa iki yevmiye alır çalışanlar. Günde 75-100 kasa dolduran işçiler var” diyor.

Lalegül Peyzaj’dan Şükran Dilsiz’in sergiliğindeki kaktüsler dikkatimizi çekiyor. Görebildiğimiz kadarıyla en çok kaktüs çeşidi bu sergilikte.12 yıldan bu yana çiçek üretimiyle uğraşan Dilsiz, son iki yıldan bu yana kendi firmasını yönettiğini söylüyor.

İşyerinde üç-dört kadın çalışanı olduğunu anlatan Şükran Dilsiz SÜSBİR üyesi. Bir kooperatife üye olmanın üretici için önemli olduğunu, bu sayede çiçeklerini daha iyi pazarlayabildiklerini söylüyor. Çiçek fidelerini teknolojiyi kullanarak diktiklerini ve daha iyi verim aldıklarına da değinen Şükran Dilsiz festivale on yıldan buyana katıldığını ve her yıl daha iyiye gittiğini söylüyor.

Festivalde gözümüze ilişen bir başka sergilik Ege Üniversitesi Bayındır Meslek Yüksek Okulu’nun. Öğrencilerin yanı sıra hocalar da var sergilikte. Peyzaj Mimarı, Öğretim Görevlisi Dr. Meltem Wallace, okulun ilk festivalden bu yana bu etkinliğe katkı koyduğunu anlatıyor. Festivalin öğrenciler için çok iyi bir çalışma ortamı olduğunu ve birçok sergilikte öğrencilerin pratik yaptığını da söylüyor.

Dr. Wallace, “Burada öğrencilerin çoğu üretici ailelerin çocukları. Dolayısıyla toprağa, bitkiye ilgili, yatkın öğrenciler, ama bilgileri doğal olarak yetersiz. Ailelerde eğitimli üretici sayısı yeterli değil, öğrencilerimizle bu süreç değişebilir” diyor. Festivalin sektör için önemli olduğuna da değinen Dr. Meltem Wallace, festivalin İzmir’de daha çok tanınmaya başladığını ve her sene daha iyiye gittiğini söylüyor.

Sergiliğindeki rengarenk begonvillerinden gözlerimiz alamadığımız bir başka üretici Mustafa Çakal da 15 yıldır Bayındır Çiçek Festivali’ne katıldığını belirtiyor.. BAYÇİKOOP aracılığıyla ürünlerini sattığını anlatan Çakal, süs bitkileri içinde en çok petunya, mevsimli fide, yıldız çiçeği sattıklarını çiçekte bu modanın hiç değişmediğini kaydediyor.

Çiçek Festivali’ne katılan üreticilerin yüzde 90’ı Bayındır’ın yanı sıra Ödemiş ve Tire gibi çevre ilçelerden gelmiş. Bu yıl geçmiş yıllara oranla daha yoğun katılımın olduğu söylenen festivale gelenler ilçe ekonomisine de katkı koyuyor elbette. Ancak öğreniyoruz ki Bayındır’a gelen üreticilerin konaklayacağı mekanlar sınırlı. İlçede 12 odalı bir butik otel ve on odalı bir öğretmenevi bulunuyor.

Festival süresince daha çok İzmir’den günü birlik ziyaretçilerin uğradığı Bayındır’da çiçeğin marka değerinin 2013 yılında 4 milyon lira olarak saptandığı söyleniyor.

Balkonumuzdaki iki saksıda çiçek yetiştirmekte bile kimi zaman zorlanırken, çiçekte marka olmayı başaran Bayındırlı üreticinin alın terinin karşılığını bulmasını ve örgütlülüğüyle ihracat hedefini en kısa sürede yakalamasını dileyelim.