İzmirim Kitapları kentin hafıza kaydı

Heyamola Yayınları’nın “Türkiye’nin Kentleri” projesi kapsamında ilki 2011 yılında yayımlanan İzmirim Kitapları’nın ikinci serisi kitapevlerinin raflarında yerini aldı. İlk sette “45 yazar 45 semt” hedefiyle yola çıkan yayınevi, 2019 yılında 30 yeni yazar ve eserle dizideki kitap sayısı 75’e yükseltti.

İzmir için bir ilk olan çalışmanın İzmir’in köklü kent halk kültürüne bir armağan olduğunu söyleyen Heyamola Yayınları Yayın Yönetmeni Ömer Asan, İzmirim kitap dizisinin 75 kitapta kalmayacağını, henüz yazılmayan yüzlerce semt ve mahalle olduğunu belirterek İzmirli yazarların tarih yazmaya devam edeceğini kaydetti.

Kentlerin hafıza kaydı

Heyamola Yayınları’nın İzmirim Kitapları’nın yanı sıra, 2009 yılında “İstanbulum” projesi kapsamında yayımlanmış 80 yazar ve semti, Trabzon’un 25 ilçe ve semti, Kayseri’de 30 yazar ve semti, son olarak da Anada’nın yayımlanmış 30 yazar ve semtini içeren kitapları bulunuyor.

Her biri “kentlerin hafıza kaydı” niteliği taşıyan kitaplar, semtlerini kaleme alan yazarların kişisel tarihinin yanı sıra anlattıkları semtlerin tarihini, özgün yönlerini, unutulmaz insan değerlerini, insani yönlerini, tarihi eserlerini, öykülerini, söylencelerini, yemeklerini, adetlerini, geleneklerini, el işlerini, kokularını,çiçeklerini, yokuşlarını, bugün unutulmuş çocuk oyunlarını, oyuncaklarını bir film şeridi gibi gözler önüne seriveriyor.

Çocukluk hafızalarımızda kalan, unuttuğumuz anlara mekanlara yeniden erişebilmek için bir ip ucu veriyor bizlere. Bu yönüyle kentin kültürel kimliği için katma değer oluştururken, gelecek nesillere de sandıklarda unutulmayacak bir hazine, raflarda asla tozlanmayacak bir başucu kitabı bırakmış oluyor.

Bu seride ilçeler de yer alıyor

İlk seride “İzmir Ah! Tarık Dursun K.’nın Semtleri” adını taşıyan benim de bir kitabımın bulunduğu, kentin hafıza kaydı olan kitapların yazarları farklı meslek guruplarından insanlar. İzmir’de doğan, İzmir’de ekmeğini kazanan, bu kentte toprağa kök salan yazarların yanı sıra yolu İzmir’den geçen, başka kentte doğsa da yaşamını İzmir’de sürdürmeyi seçen kalemler de yer alıyor yazarlar arasında.

İlk seride Gaziemir, Alsancak, Balçova, Tilkilik, Karataş, Bornova, İnciraltı, Altındağ, Narlıdere, Köprü, Şemikler, Buca, Bayraklı, Mersinli, Kemeraltı, Değirmendağı, Kahramanlar, Basmane, Gül Sokak, Şirinyer, Güzelyalı, Beyler Sokağı, Nokta gibi kent merkezindeki semtlere yer veren yayınevinin yeni yayımlanan serisinde bu kez ilçelere de uzanmış yazarlar. Selçuk, Ödemiş, Mordoğan-Karaburun, Bergama, Foça, Menemen’den anı ve anlatımlar yer almış. İk seride yer almayan semtler Keçeciler, İngiliz Bahçesi Yokuşu, Bayramyeri, Yeşilyurt, Manavkuyu, Çiğli’ye ilişkin anlatımlar bu kez, buralarda yaşamış yazarlar tarafından kaleme alınmış.

150 yılda İzmir’in gelişimi

Yayın yönetmenliğini Ömer Asan’ın yaptığı İzmirim kitaplarının ikinci serisinde yayın danışmanlığını Fergül Yücel, Hülya Soyşekerci ve Murat Şahin üstlenmiş. Editörlüğünü Serap İlhan Asan’ın yönetimindeki bir ekip gerçekleştirmiş. Akademisyen araştırmacı yazar Erkan Serçe de, “150 Yılda İzmir” başlıklı bir sunuş yazısı yazmış kitaplara.

Erkan Serçe, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kuruluşunun 150. yılını kutladığı İzmir’e dair şu bilgiyle aydınlatmış okurları:

“1870’lere kadar Paşa Mezarlığı, Mumcu’nun Kahvesi, Mevlevi Dergahi, Selatinoğlu ve Karakapı mahalleleriyle sınırlı olan Müslüman-Türk yerleşimi, kısa sürede Bayramyeri, Eşrefpaşa ve Beştepeler’i içine alarak Kadifekale eteklerine kadar genişledi. Muhacir isyanına açılan bir diğer yer Halil Rıfat Paşa’ydı. Buradaki yerleşim bir koldan Arap Çeşmesi’ne uzanırken diğer koldan Karataş’a doğru indi. 1860’ların sayfiye yerleşimi olarak ortaya çıkan Karataş, birkaç on yıl içinde Karantina, Göztepe ve günümüzün Güzelyalı’sıyla bütünleşerek kent merkezine eklemlendi. İzmir’in düzlük alanında Rum, Ermeni, Frenk ve diğer gayrimüslim toplulukların yaşadığı bölge de kuzeyde Punta (Alsancak) ve doğuda Tepecik yönünde gelişti.”

Kuruluşunun 150. yılını kutlayan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu süreçte değişen kanunlarla sınırlarını da genişlettiğini belirten Serçe, 1970’lerde İzmir merkezinde Yeşilyurt Gültepe, Uzundere, Çamdibi, Altındağ, Pınarbaşı, Işıkkent, Büyük Çiğli, Küçük Çiğli gibi belediyelerin bulunduğunu anımsatıyor. Kaleme alınan semtlere ilişkin sınırları da tanımlayan Erkan Serçe, yazısında verdiği bilgilerle hafızamızı tazeliyor:

“12 Eylül darbesini izleyen aylarda bütün bu belediyeler feshedilerek İzmir Belediyesi’nin parçası haline getirildiler.1984’de çıkarılan Büyükşehir Yasası, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kurulmasını sağlarken sınırlarını da yeniden tanımladı. Ve nihayet 2012’de yeni bir kanunla il sınırları, büyükşehir belediyesi sınırları olarak kabul edildi. Artık Çeşme’den Kiraz’a, Selçuk’tan Bergama’ya kadar 11 bin 906 kilometrekare içinde bulunan 30 ilçede her yer, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet alanı. Belediye için nüfusu 3 milyona dayanan İzmir İlinin her yeri merkezle eşit durumda.”

Bu eşitleşmenin sağlayacağı olumlu gelişmelerin yanı sıra kenti “tekdüzeleşme” tehditi altında bıraktığına değinen Serçe,”Karaburun’la Ödemiş’in, Selçuk’la Foça’nın kendilerine ait özelliklerinin yerini tekdüzeliğe bırakarak aynılaştığını düşünebiliyor musunuz?” diye soruyor. Yazısını “yazmak ve okumanın”, her kasaba ve köyün, semtin veye mahallenin farklılıklarını, yaşanmışlıktan damıtılan anılarını, insanlarını, zenginliklerini, zaaflarını, kavgalarını, sevinçlerini, üzüntülerini tanımak, tanıtmak için en iyi yol olduğunu belirterek tamamlıyor.

İzmirim kitaplarını kaleme alanlar bizlerin okuması için yazdıkları eserleriyle tekdüzelikten arınmak için kent yöneticilerine de sanırım en doğru yolu gösteriyorlar. İlk dizisi daha çok kent merkezi odaklı olan İzmirim kitaplarını, yolu bu semtlerden ya da ilçelerden geçmiş okurların ilgiyle okuyacağına, kendi hafızasındaki anıların özlemlemle canlanacağına hiç kuşku yok. Kent merkezindeki eski semtlerin yanı sıra çevre ilçelere de uzanacağınız bu ikinci seride ya geçmişimize tanıklık etmiş bir İzmir’le ya da daha önce hiç tanışmadığımız bir İzmir’le buluşacağız hepimiz.

İlk seride yer alan yazarlar ve kaleme aldıkları yerler şöyle:

1. A. Nedim Atilla – Bir Göç Kasabası: Gaziemir
2. Adnan Turgut – Yazlık Sinemalar Krallığı Eşrefpaşa
3. Alex Baltazzi – Alsancak 1482 Sokak Anıları
4. Ali Ekber Yıldırım – Aytaç’ın Balçova’sı
5. Avram Ventura – Belleğin Tozlu Sayfalarında Karataş
6. Bilge Umar – Narlıdere
7. Birsen Ferahlı – Köprü’de İnecek Var
8. Duygu Özsüphandağ Yayman – Memleket Kolay Terk Edilmiyor Tilkilik
9. Efdal Sevinçli – Şemikler… Şemikler…
10. Elvan Feyzioğlu – Gökkuşağının Sekizinci Rengi Bornova
11. Emel Kayın – Kentin Kıyısında ve İçinde Olmak: İnciraltı
12. Ferda İzbudak Akıncı – Bir Eski Zaman Güzeli Buca
13. Fergül Yücel – Affet Beni Altındağ
14. Gönül İlhan – Bizim Mahalle Tenekeli Mahalle
15. Hakan Kazım Taşkıran – Bayraklı – Eski İzmir’den Hatıralar
16. Halim Yazıcı – Körfez Vapurları “Blues”
17. Haluk Işık – Çınarlı – Mersinli Bir Çocukluğun Coğrafyası
18. Hidayet Karakuş – İzmir’in Kalbi Kemeraltı
19. Hülya Soyşekerci – Bornova’dan Gün Rengi Sayfalar
20. İhsan Bayram – Değirmendağı ?
21. İlhan Pınar – Saklı Mazi Dibekbaşı – Kireçlikaya
22. Lütfü Dağdaş – Gözbebeğim Deltam Çiğli
23. Mehmet Atilla – Karabağlar “Küçük Türkiye”
24. Mehmet Şakir Örs – Sen Ne Âlâsın Alaybey
25. Murat Şahin – Direnişin Adı Gültepe
26. Namık Kuyumcu – Bir Başkadır Alsancak
27. Okan Yüksel – Kahramanlar
28. Oktay Gökdemir – Ihlamur ve Fesleğen Kokulu Buca
29. Orhan Beşikçi – Basmane
30. Raşel Rakella Asal – İşte Bizim Gül Sokak
31. Saadet Erciyas – İzmir, Ah! Tarık Dursun K.’nın Semtleri
32. Sancar Maruflu – Bostanlı
33. Semih Çelenk – Paradiso’dan Kızılçullu’ya Şirinyer…
34. Şadan Gökovalı – “İzmiriçe”nin Tacı Kadifekale
35. Şükran Yücel – Yitik Zamanın Peşinde Karantina
36. Şükrü Tül – Tepekule’den Bayraklı’ya
37. Ümit Otan – Derya Kuzuları Gurbette… Konak
38. Veysel Çolak – Bir Kente Nereden Girilir? Halkapınar
39. Yaşar Aksoy – Soğukkuyu – Bahariye
40. Yaşar Ürük – Göztepe’den Güzelyalı’ya
41. Yunus Bekir Yurdakul – Noktam Eksik Olmasın!
42. Şahin Çandır – Namazgah Güzellemesi
43. H.İlhami Gülcan – Ege’de Bir En Ege Ödemiş
44. Yaşar Ürük – İzmir Efsaneleri
45. Ahmet Eyüce – Beyler Sokağı

İkinci seride yer alan yazar ve kaleme aldıkları yerler şöyle:

46. Tacim Çiçek – Hatıralar Manavkuyu
47. Orhan Berent – Öteki İzmir’in Çocukları (Yapıcıoğlu, Basmane, Ballıkuyu, Darağacı, İşçiler Caddesi, Mortake),
48. Serra Menekay – Çocuk Gözümden, Şimdiki Aklımla; Ödemiş
49. Tayfur Göçmenoğlu – Bir Kara Tren Efsanesi: Alsancak-Buca-Alsancak
50. M. Salim Çetin – Hatay Benim Büyülü Semtim
51. Sefa Taşkın – Bergama’da Abacıhan Sokak
52. Hülya Deniz Ünal – Karşıyaka Hatırası
53. Alpaslan Bilen / Ahmet Uhri – Karaburun
54. Cevdet Yüceer – Güneşin Gizemli Kızı Mordoğan
55. Recai Şeyhoğlu – “Aşkım” Bergama’m
56. Hasan Turgul – Göztepe’den Köprü’ye Bir Hayat
57. Cevher Necip Onat – Nostalji Güzelyalı Yazıları
58. Güney Solak – Bir Bornova Tarlabaşı Roman’ı
59. Yıldız İlhan – Şıngır Mıngır Tepecik
60. Bedri Karayağmurlar – Çiğli’de Yaşamak
61. İlhan Soytürk – Adil Demir Sitesi (Bölgeye Adını veren semt) – Bornova
62. Semra Yeşil (Kadaifçioğlu) – Ege’de Bir Tanrıça Şehri Selçuk Aslında Efes
63. Tufan Erbarıştıran – Anılarda Kalan Halil Rıfat Paşa Caddesi
64. Ertan Daş – Tire’nin Trenleri (Kayıp Zaman, Kayıp Mekân,Kayıp İnsan)
65. Savaş Ünlü – “Alayı Bey” Alaybey Geçmişin Tanıklarının Anlattıklarıyla
66. Uğur Belger – İngiliz İskelesi’nden Gündoğdu’ya (Punta’dan Bella Vista’ya-1940-1960 Dönemi, Biraz da 1960’ların İçine Doğru)
67. Yasemin Yazıcı – Karşıyakalı Bir Çocukluk… Anneannemin Ayak İzlerinde
68. Handan Gökçek – Babamın Foça’sı
69. Pınar Fedakâr / İbrahim Eren Akçiçek – Bir Zamanlar Eşrefpaşa’da
70. Batıgün Sarıkaya – Yeşilyurt’ta Açan Nilüfer
71. Neslihan Perşembe – Bayramyeri Çocukluğum
72. Yurdagül Bezirgan Arar – 95’in Kahvesinden Karataş’a İngiliz Bahçesi Yokuşu
73. Pelin Böke – Bostanlı Anıları
74. Alahattin Gürırmak – İzmir’in Unutulmuş Semti Keçeciler (Aile Evi Anıları)
75. Ersin Doğer – Benim Menemen’im (1950-1974)

İzmirliler yazarlarla buluşacak

İzmirim Kitapları’nın imza günleri 13 – 25 Haziran 2019 tarihleri arasında Yakın Kitabevi’nde düzenleniyor. 13 Haziran 2019 tarihinde Semra Yeşil (Kadaifçioğlu) ve Handan Gökçek’le başlayan imza günleri, ay sonuna kadar sürecek. Yazarlar cumartesi-pazar günü hariç her gün Kıbrıs Şehitleri Caddesi’ndeki Yakın Kitabevi’nde saat 16.00-19.00 arasında okurlarıyla buluşacak.

İzmirim Kitapları’nın ikinci serisinde Konak Semtini anlatan yazarlar için de 20 Haziran 2019 Perşembe (yarın) günü Konak Belediyesi Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde bir imza-söyleşi etkinliği düzenlenecek. Saat 17.00 -20.00 saatleri arasında düzenlenecek söyleşinin moderatörlüğünü Ali Rıza Avcan gerçekleştirecek. Etkinlikte Orhan Berent, Tayfur Göçmenoğlu, M. Salim Çetin, Hasan Turgul, Cevher Necip Onat, Yıldız İlhan, Tufan Erbarıştıran, Uğur Belger, Pınar Fedakâr/ İbrahim Eren Akçiçek, Neslihan Perşembe, Yurdagül Bezirgan Arar ve Alahattin Gürırmak Konak ilçesindeki 12 semti anlatan kitaplarını imzalayacak.

Çok satanlar (*) listesi

1) Metastaz – Barış Pehlivanoğlu – Barış Terkoğlu – Kırmızı Kedi Yayınevi
2) Bir Ömür Nasıl Yaşanır – İlber Ortaylı – Kronik Kitap
3) Devran – Selahattin Demirtaş – İletişim Yayınları
4) Ben Hep Senin Yanındaydım – Nejat İşler – Mundi Yayınevi
5) Gör Beni- Azra Kohen – Everest Yayınları
6) Camdaki Kız – Gülseren Budayıcıoğlu – Doğan Kitap
7) İfşa – Toygun Atilla – Kırmızı Kedi Yayınevi
8) On Dakika Otuz Saniye – Elif Şafak – Doğan Kitap
9) Yanlışlıktan Değil Yalnızlıktan – Nilgün Bodur – Destek Yayınları
10) Furuğ Ferruhzad – Rüzgar Bizi Götürecek – Yapı Kredi Yayınları

(*) Bu liste 17 Haziran 2019 tarihi itibariyle, Duvar Kitabevi, Kitapsan, Kırmızı Kedi Kitabevi, Pan Kitabevi ve Yakın Kitabevi’nden derlenmiştir.


Ben ne okuyorum?

Ben şu sıralar İzmirli yazar Raşel Rakella Asal tarafından kaleme alınan, Kafekültür Yayıncılık tarafından basılmış olan Cecile adlı romanı okuyorum. Kitap Nazi kamplarından sağ çıkmayı başarmış Cecil’in Varşova gettolarındaki yaşamı, insanların normal yaşamlarından vahşice koparılışını, kadın ve çocukların hayatta kalmak için gösterdikleri direnişi, kamplardaki yaşamı anlattığı anı türünde bir roman.


İzmir Kitaplığı

Atatürk’ün İzmir’i – Bir Kentin Yeniden Doğuşu
Behçet Uz
Hazırlayan: L. Ece Sakar
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

İzmir’in en önemli belediye başkanlarından Kültürpark’ın mimarı, İzmir aşığı Dr. Behçet Uz’un yaşam öyküsünü anlatan kitap, hem İzmirlilere hem de bugünün yerel yöneticilerine kılavuzluk yapacak nitelikte. Başmimarı, İzmir’in yeniden doğuş hikâyesini anlatıyor bu kitapta…

“Belediye meclisi üyesiyken beklemediği biçimde belediye başkanlığına getirilen Dr. Behçet Bey, çalışma şevki ve çözüm üretme becerisiyle İzmir’in üzerindeki ölü toprağını silkeler. Önce yıllardır bekleyen Atatürk Heykeli dikilir. 9 Eylül Panayırı yeni yerinde açılır. İzmirliler için asıl mucize ise yangın yerinde kısa sürede yükselen iftihar kaynağı Kültür Park olur.”


Yitirdiklerimiz

Nazım Hikmet
3 Haziran 1963

Aşk Mönüsü

“Sen sabahlar ve şafaklar kadar güzelsin
Sen ülkemin yaz geceleri gibisin
Saadetten haber getiren atlı kapını çaldığında
Beni unutma
Ah! saklı gülüm
Sen hem zor hem güzelsin
Şiirlerimin ılıklığında açılmalısın
Sana burada veriyorum hayata ayrılan buseyi
Sen memleketim kadar güzelsin
Ve güzel kal?