Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği’nin (ETİK) yayınladığı rapora göre, İzmir turizmi yılın ilk altı ayında toplam 726 bin 221 ziyaretçi ağırladı. Altı aylık dönemde İzmir’e gelen toplam ziyaretçi sayısı 2018 yılına göre yüzde 15 arttı. Yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 23,5 artarken, vatandaş ziyaretçi sayısı yüzde 5,1 artış gösterdi. Gelen bunca ziyaretçi doğal olarak gezip görmek ve özellikle yerel lezzetleri tatmak isteyecek. “İzmir’in yerel lezzetleri, sokak lezzetleri neler ki?” diye merak edenler için kısa bir süre önce “İzmir’in Lezzet Öyküsü” adını taşıyan yeni bir başucu kitabı yayımlandı. “Peki bu lezzetleri nerede bulacağız?” diyecekler için umarım İzmir Büyükşehir Belediyesi de bir çalışma başlatır. Bu yöresel yemekler bir zamanlar Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’nin bahçesinde yer alan İtfaiye Restoran gibi, İzmirliler’in sıkça gidebileceği, “fiyatları makul” bir mekanda yeniden yapılmaya başlanır. İzmirliler de, kente gelen turistler de bu özgün İzmir tatlarıyla yeniden tanışma, buluşma olanağı bulur.
İzmir’in Lezzet Öyküsü yayımlandı
İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü kısa bir süre önce çok kültürlü ve çok renkli oluşuyla öne çıkan ve özellikle son yıllarda düzenlenen festivallerle herkesin ilgi odağı olan ünlü İzmir Mutfağı’nın lezzet öyküsünü içeren iki ciltlik bir kitap hazırladı.
İlk cildinde ağırlıkla İzmir mutfak kültürünün kökenlerine yer verilen kitabın ikinci cildinde ise adı akıllarımızda tadı damağımızda kalmış, bir çoğunu bulmanın şimdilerde oldukça zor olduğu, İzmir mutfağının unutulmaz efsane tadlarının tarifleri, görselleriyle yer alıyor.
Çalışmaları 2013 yılında başlayan, İzmir Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İzmir Kültür ve Turizm Derneği, İzmir Aşçılar Derneği, Ege Üniversitesi’nin yanı sıra gazeteci yazar ve araştırmacıların katkısıyla hazırlanan, İzmir Valiliği’nce bastırılan kitaba “İzmir’de yeme içme kültürü” denilince akla gelen birçok bilim adamı, araştırmacı, gazeteci, yazar, öğretim üyesi katkılı olmuş.
Dr. Eren Akçicek, Prof. Dr. Ahmet Altındişli, A. Nedim Atilla, Lütfü Dağtaş, Prof. Dr. Ersin Doğer, Prof. Dr. Muvaffak Duranlı, Doç. Dr. Pınar Fedakar, Zülal Günay, Dr. Nilgün Gürkaynak, Aycan Hasırcılar, Nihal Kadıoğlu Çevik, Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kahyaoğlu, Prof. Dr. Murat Kaya, Araş. Gör. Esen Kaya, Prof. Dr. Semra Kayaardı, Doç. Dr. Cem Karagözlü, Dr. Bülent Kıran, Burçin Kipman, Bekir Korkmaz, Dr. Nejat Kutup, Prof. Dr. Semih Ötleş, Sara Pardo, Dr. Öğretim Üyesi Erkan Serçe, Prof. Dr. Nevin Turgay, Yrd. Doç. Dr. Ahmet Uhri, Prof. Dr. Ali Ünal, Aybala Yentürk, Dr. Nejat Yentürk kitapta İzmir mutfağını farklı açılardan irdeleyip, pişen emek yoğun bu lezzetli çorbaya birer tutam tuz koymuşlar.
İzmir’in kadim mutfak kültürü
Bu lezzet dolu iki ciltlik kitabın “Mutfak Kültürü” adını taşıyan ilk cildinde “İzmir Mutfağı ve Tarihsel Süreç”, “Akdeniz Mutfağı ve İzmir”, “Uygarlık Yaratan Ürünler ve İzmir”, “İzmir’in Et, Süt ve Deniz Ürünleri”, “İzmir’de Yemek, Sokak ve Özel Günler” başlıkları altında beş ayrı bölüm yer alıyor.
İzmir’in çok kültürlü yapısının mutfak kültürüne nasıl yansıdığı anlatılırken İzmir mutfağının vazgeçilmez malzemelerinin yüzyıllar boyunca zeytin, zeytinyağı, üzüm, şarap olduğunu görüyoruz. Kahve, tütün, şerbetin her zaman baş tacı edildiği İzmir’de, ilk çağlardan bu yana şarap yapımının öne çıktığını, zeytinyağı ve şarap taşımakta kullanılan ticari amforaların yapıldığını öğreniyoruz. Kekiğin antik dönemden beri İzmir mutfağında yer aldığı, tarhananın, koruk suyunun Bizans döneminde bile kullanıldığı bilgisi ise kitapta yer alan ilginç bilgiler arasında yer alıyor.
Kentte yaşayan Levantenler’in, Sefarad Yahudileri’nin, sonradan göçle gelen Arnavutlar’ın, Makedon ve Boşnak vatandaşların İzmir mutfağına etkileri, tarih boyunca kenti ziyaret eden seyyahların gözlemleri, İzmir’in ünlü gazinoları, o gazinolarda yiyip içilen yemekler, içecekler de kitapta detaylarıyla anlatılıyor. Yabani otlar, sokakta yenilen boyozdan, söğüşe, kokoreçten sandviçlere özgün lezzetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı Mutfak Kültürü cildinde, Hıdrellez, Keçi Kırkımı, Yanar Gecesi gibi özel günlerde, doğum, ölüm, düğün, sünnet, askere uğurlama dönemlerinde yapılan yiyeceklere, törenlere ilişkin bilgiler de bulunuyor.
Kitapta dilimize yerleşen “Etliye-sütlüye karışmayalım”, “Ferah kahveler”, “İki dirhem bir çekirdek” gibi mutfaktan günlük yaşama geçen deyişlerin kısa öyküleri de yer alıyor.
Unutulan adlar, damaktaki tatlar
Kitabın “Tarifler” başlığını taşıyan ikinci cildinde ise yaklaşık 200 tarifin arasından seçilmiş 70 tarif yer almış. İzmir’in kültürel çeşitliliğini yansıtan yemeklere, onların yapılışına ve kullanılan malzemelere yer verilmiş. Çorbalar, otlar ve sebzeler, etler ve sakatatlar, balıklar ve deniz ürünleri, hamur işleri, tatlılar ve şerbetler bölümünde İzmir’in unutulmaz tatlarına yer verilmiş. 2013 yılında çalışmaları başlayan ve iki ciltten oluşan kitapta lokanta ve restoran menülerinde rastlanan yemeklerden çok evlerde geleneksel yöntemlerle pişirilen tarifler olmasına dikkat edilmiş. Tariflerde küçük ipuçları ve yöresel notlara da yer verilmiş.
Seferihisar’ın ünlü Sakızlı Tarhana Çorbası, Tire ve Ödemiş’in Heybeli Çorbası, Bergama’nın Çığırtması, Menengiç Salatası, Isırganlı Ovkma, Kabak Sıyırma, zeytinyağı-limon ve koruk suyuyla tadlanmış salatalar, Bakla Köftesi, Kabak Pabucaki, Zeytinyağlı Pazı Sarması gibi sebze yemekleri, Kabak Çiçeği Dolması, Kuzu Etli Arapsaçı ve Şevketi Bostan gibi Girit yemekleri, Afro Türkler arasında yaygın olan Bazina, kapama olarak da bilinen Büryan Pilavı, Sura (Kaburga dolması) Kurban Bayramının özel yemekleri olan Darp (Ciğer Dolması) Mumbar Dolması, birbirinden lezzetli deniz ürünlerinin, kebapların ve Gerdan Tatlısı, Dible Tatlısı, Badem Ezmesi gibi geleneksel tatlıların, Koruk Şerbeti, Somata, Sübye, Demirhindi Şerbeti gibi unutulmaya yüz tutmuş şerbetlerin tariflerini bulacaksınız.
***
İzmir Kitaplığı
Ayaküstü İzmir – Sokak ve Fırın Lezzetleri – Nejat Yentürk, Oğlak Yayınları
Koleksiyoncu ve araştırmacı Nejat Yentürk’ün Gourmand Ödülleri tarafından “2019 – En İyi Sokak Yemeği Kitabı” kategorisinde “büyük başarı” ödülüne layık görülen kitabı, yemek kitaplarımızda hemen hemen hiç yer bulamamış bir mutfak alanına; ayaküstü mutfağımıza eğiliyor. “Ayaküstü İzmir – Sokak ve Fırın Lezzetleri”, bilgi kirliliğini ve şehir efsanelerini ayıklamayı hedefleyen, yüzeysel yaklaşımların uzağında bilimsel bir çalışma, bir kaynak kitap olarak tanımlanıyor. Yalnızca İzmir mutfağıyla sınırlı kalmayan kitap, yüzlerce yıllık geçmişe sahip börekten döner kebaba, şerbetten kokorece dek geleneksel mutfağımızın gözde örneklerine yeni yaklaşımlarla eğiliyor. Öte yandan zengin bir ayaküstü mutfak kültürüne sahip İzmir’in tarihini sokaklardan ve ayaküstü mutfağı üzerinden okumayı deniyor.
Nejat Yentürk’ün “Ayaküstü İzmir – Sokak ve Fırın Lezzetleri” kitabı, aynı zamanda kentin yeme içme kültürünü, yalnızca günümüzde devam ettirilen değil, unutulmuş sokak ve fırın lezzetleri üzerinden de ele alıyor. Kentin mutfağına başta Yahudi-Sefarad ve Rum gibi unsurlarına Rumeli ve Girit göçlerinin etkilerini inceliyor.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu Doktor Nejat Yentürk gastronomi tarihi, kozmetoloji tarihi ve İzmir kent tarihi üzerine çalışan bir araştırmacı yazar. Yentürk, “İzmir’in kaydedilmezse ellerimiz arasından kayıp gidecek” dediği bu mutfak alanındaki bilgileri derlemek için uzun yıllar, her biri kendi alanında usta olan ve İzmir fırınlarına ustalar yetiştiren kişilerle saatler süren söyleşiler gerçekleştirmiş.
Okur olarak Nejat Yentürk’ün iğne oyası gibi ilmek ilmek işlenmiş kitabında herbiri lezzeti, geleneği yaşatan icracılarıyla ayakta kalmayı başarmış seyyar satıcılar, kasaplar, sakatatçılar, çorbacılar, kokoreç ustaları, söğüşçüler, köfteci, midyeci avcıları, midye dolması yapanlar, boyoz, börek, simit, gevrek, peksimet, lokma, şammali, helva ustaları, kahveciler, sübyeciler, dondurmacılar, büfeciler gibi çok geniş yelpazede çalışan İzmir’in ayaküstü lezzet ustalarıyla buluşacaksınız. Kitabı okuduktan sonra eminim sizin de sokaktaki seyyar satıcılara bakış açınız değişecek.
***
Yeni çıkan kitap
Gülten Akın-Bütün Eserleri 1
Kitapları Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan şair Gülten Akın’ın iki ciltte toplanacak bütün eserlerinin ilki Delta dizisinde Güven Turan’ın önsözüyle okurla buluşuyor. Başkaldırı şairi Gülten Akın’ın şiir anlayışına göre, “Şiir, dizelere sıkıştırılmış bir nükleer enerji. Şiir, parçalanacak, patlayacak olan şey. İşte düzeni, egemenleri korkutan şey. Şiir hem haz, hem derinlik, hem sonsuz bir bağımsızlık, bağsızlık, hem çok ince bir denge, bir iç düzen. Sabır ve coşku”. Kitabın editörlüğünü Murat Yalçın üstlenmiş.
***
Ne okudum?
Ferda İzbudak Akıncı – Bergamalı Simo – DeliDolu Yayınları
Ferda İzbudak Akıncı’nın kaleme aldığı DeliDolu Yayınları’ndan çıkan kitabı “Bergamalı Simo” Kazdağları’nda yaşanan ağaç katliamının hepimizi derinden yaraladığı şu günlerde başımıza neler geleceğini anımsatan bir kitap. Bergama Ovacık’ta altın çıkartılmasına karşı çıkan, gösterdiği tepki nedeniyle ailesinin de sırtını döndüğü Simo, herşeyi terk ederek bazen Akropol’de, bazen de eski sağlık yurdu Asklepion’da taşlar arasında yaşamaya başlar. Zaman zaman Akropol’den aşağıya inip çarşıda eski arkadaşı Nebi’ye uğrayıp yemek yer, bir yandan da altın madeniyle ilgili bilgi alır. Simo’yu endişelendiren tek şey, oğlu Murat’ın da köylüler gibi madende çalışmak istemesi ve son derece hırslı bir kadın olan eşinin onu engellemek yerine desteklemesidir. Ancak Bergamalı Simo oğlunu madende çalışmaktan vazgeçirmek için herşeyi yapmaya kararlıdır. Davranışlarıyla da herkesi şaşırtan bir girişimde bulunur. Dikili doğumlu İzbudak’ın son derece sürükleyici romanı, Kazdağları’nda yeni başlayacak acı sınavda başımıza gelecekleri anımsatan, bu sınavının galibinin halk olması için uyaran bir başucu kitabı aynı zamanda.
İBB Kent Kütüphanesi’nde tadilat molası
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2008 yılında kentin kültür yaşamına kazandırdığı Alsancak Garı’nın karşısındaki Kent Kütüphanesi 15 Eylül 2019 tarihine kadar tadilat nedeniyle hizmet veremeyecek. Büyükşehir Belediyesi’nin tarihi Anadolu Kulübü’nü restore ederek hizmete açtığı kütüphanede 1 Temmuz’da başlayan onarım çalışmaları 15 Eylül 2019 tarihinde sona erecek.
Bünyesinde 30 bin İngilizce 30 bin de Türkçe kitabı bulunan kütüphanenin yaklaşık iki bine yakın üyesi bulunuyor. Kütüphanenin Güzelbahçe ve Buca’nın yanı sıra İnciraltı-Bostanlı arasında sefer yapan Ahmet Piriştina Arabalı Vapuru’nda da bir şubesi bulunuyor. Kütüphane üyeleri yüzen kütüphane de dahil tüm şubelerden ödünç kitap alabiliyorlar. Okurlar isterlerse yaklaşık bin kitabın bulunduğu yüzer kütüphaneye üye de olabiliyorlar.
Aslıhan Kostak okurlarıyla buluşacak
Çocuk, gençlik ve diğer edebiyat türlerinde eserler kaleme alan genç yazar Aslıhan Kostak, 3 Ağustos 2019 günü İzmir Forum Bornova’da bulunan D&R’da, okurları için kitaplarını imzalayacak. Yazarla buluşma etkinliği saat 15. 00’de başlayacak. Aslıhan Kostak’ın kaleme aldığı “Herkes Biraz Hukukçudur-Ceza Hukuku”, “Herkes Biraz Hukukçudur-Öyküleyici Anlatımla Tıp Hukuku”, “Herkes Biraz Hukukçudur – İdari Yargılama Hukuku”, “Minik Aşçılar Atölyesi – Tatlı Tarifler”, “Herkes Biraz Hukukçudur – Miras Hukuku”, “Herkes Biraz Hukukçudur – Aile Hukuku”, “Çekirdek Ailenin En Küçük Çekirdeği”, “Bay Süper Kahraman”, “Bayan Süper Kahraman” kitapları bulunuyor.
***
En çok satanlar listesi
1- Gülseren Budayıcıoğlu- Camdaki Kız- Doğan Kitap
2- Gör Beni – Azra Kohen – Everest Yayınları
3- Haluk Oral- Nazım Hikmet’in Yolculuğu- İş Bankası Kültür Yayınları
4- Herşey Değişir – Anette Inselberg – Destek
5- Kuran İle Aldatmak – Cemil Kılıç – Kırmızı Kedi
6- On Dakika Otuz Sekiz Saniye – Elif Şafak – Doğan Kitap
7- İçimizdeki Şeytan-Sabahattin Ali- Yapı Kredi Yayınları
8- Aklımda Hep Sen – Kürşat Başar – Everest Yayınları
9- Nohut Oda – Melisa Kesmez – İletişim Yayıncılık
10- Devran – Selahattin Demirtaş – İletişim Yayınları
Liste Kitapsan, Yakın Kitabevi, Duvar Kitabevi, Pan Kitabevi’nden derlenmiştir.
Lezzet kitabı tamam şimdi bunları yapan bir mekan lazım
Category: Kitap dostu yazıları