Türk Kütüphaneciler Derneği’nin öncülüğünde 1964 yılından bu yana kutlanan 57. Kütüphane Haftası etkinlikleri bu yıl “Pandemi Sürecinde Kütüphanecilik” temasıyla başladı. Her yıl 29 Mart – 4 Nisan tarihleri arasında kutlanan Kütüphane Haftası kapsamında bu yıl ülke genelinde ve İzmir’de çoğu çevrimiçi olmak üzere paneller, yazar-okur buluşmaları, konserler, yaratıcı okuma atölyeleri, söyleşiler düzenleniyor. En çok kitap okuyan çocuk ve yetişkin okurlara, kurumlara ödüller veriliyor.
Kapılar pandemide de kapanmadı
Çalışması yapılan ama yasası bir türlü çıkamayan, Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında yerini tam olarak bulamayan kitap dostlarının mabedi, bilginin depolandığı ve paylaşıldığı kütüphanelerin ve kütüphanecilerin sorunları 57 yılda azalmış değil. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye genelinde 1212 halk kütüphanesi hizmet veriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) 2019 yılı verilerine göre ise 610 üniversite ve 30 bin örgün ve yaygın eğitim kurumu kütüphanesi bulunuyor. Halk kütüphaneleri, belediye kütüphaneleri, bebek kütüphaneleri, çocuk kütüphaneleri, alışveriş merkezi kütüphaneleri, gezici kütüphaneler, doğa kütüphanesi, araştırma kütüphanesi, Z kütüphanesi derken ülkemizdeki binlerce kütüphane okurlarına hizmet vermeyi sürdürüyor.
Pandemi sürecinde kütüphaneler hızlıca dijitalleşmeye geçse de çoğu kütüphane eksik personelle, çalışanlarının özverili çabasıyla, yetersiz bir bütçeyle ve kütüphane olarak tasarlanmamış binalarda hizmet veriyor. Bu kütüphanelerin çoğunda bilgi ve belge yönetimi bölümü mezunu personel çalışmıyor. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda normal öğretmenler çoğu kez iş yüklerini arttıran kütüphanelerden de sorumlu personel olarak çalışmak zorunda kalıyor.
Ülkemizde eğitim veren 16 üniversitenin bilgi ve belge yönetimi bölümünden mezun gençler ise halk kütüphanelerinde, vakıf ya da özel üniversitelerin kütüphanelerinde, özel okullarda iş bulmayı bekliyor. Özel kurumlarda çalışma olanağı bulan kütüphaneciler “pandemi sürecinde” kısa çalışma ödeneği sona erdiğinde işsiz kalma korkusu yaşıyor. Kurumlarda çalışan kütüphaneciler ise “pandemi sürecinde” alınan önlemlere karşın bir yandan “koronavirüs olur muyum, aileme taşır mıyım?” endişesiyle bir yandan da HES kodu istediklerinde kızan okurlarla, ardı ardına gelen pandemi yönetmelikleriyle, gelen kitapları karantina raflarında dezenfekte etmekle boğuşuyor.
Kartal: Hayatımız bir virüsle değişti
Bu yıl Ankara’da Goethe Enstitüsü işbirliğiyle düzenlenen 57. Kütüphane Haftası etkinlikleri “Pandemi Sürecinde Kütüphanecilik” temasıyla başladı. Haftanın açılışında konuşan Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) Başkanı Ali Fuat Kartal, “Kovid 19 salgınının hayatımızı daha ne kadar şekillendireceğini, koronavirüs ile nasıl bir hayat süreceğimizi bilmiyoruz. Pandemi öncesi 21. Yüzyıl’da bir virüsün hayatımızı altüst edeceği ve sosyalleşmeye zorunlu mesafe getireceği söylense herhalde kimse inanmazdı. Ne yazık ki, geldiğimiz noktada, hayatımız bir virüs ile değişti ve değişmeye de devam etmektedir” dedi. Pandemi süreciyle birlikte esnek çalışma dönemine geçildiğini vurgulayan Kartal, 31 Mart 2021 tarihinden sonra vakıf üniversitelerinde ve özel okul kütüphanelerinde çalışan meslektaşlarını büyük bir belirsizliğin hatta işsizliğin beklediğine dikkat çekti.
“MEB kütüphaneleri akortsuz saza benziyor”
Konuşmasında Milli Eğitim Bakanı’na çağrıda bulunan TKD Başkanı Kartal, “Bakanlığa bağlı okul kütüphanelerinin durumunu hepiniz gayet iyi biliyorsunuz. Milli Eğitim Bakanlığı kütüphaneleri adeta akortsuz saza benziyor. Onlar kütüphaneciye ihtiyaç duymuyorlar. Eğer okul kütüphanelerine bir tane dahi kütüphaneci alırsanız, Türk milli eğitim tarihine, okul kütüphanelerine kütüphaneci alan ilk bakan olarak tarihe geçeceksiniz” diye konuştu. Ali Fuat Kartal, hala ulusal bir bilgi merkezleri kanununun olmayışı, milli kütüphanenin özerk yapısının yok edilmesi ve yasak kitap sorununun kütüphanecilik mesleğinin acil çözülmesi gereken önemli sorunları olduğunu dile getirdi.
***
İzmir’de İlk Halk Kütüphanesi müjdesi
57. Kütüphane Haftası kapsamında İzmir Atatürk İl Halk Kütüphanesi’nde yapılan açılış töreninde yılın en çok okuyan çocuk okuyucusu Arda Gedik ile yetişkin okuyucu Mustafa Tosun’a ödül verildi. Törende, Şubat ayında yaşamını yitiren İzmir Atatürk İl Halk Kütüphanesi Görme Engelliler Bölümü gönüllü okuyucusu Nilgül Uysal anısına Atatürk İl Halk Kütüphanesi tarafından Uysal Eğitim Kültür Ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı (UYVAK) ve Ege Inner Wheel Kulübü’ne de verdikleri destekler için birer plaket sunuldu.
Törende konuşan İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürü Murat Karaçanta, 2020 yılında İzmir’in üç yeni kütüphane kazandığını, İzmir Edebiyat ve Müze Kütüphanesi ile Seferihisar ve Menderes ilçe kütüphanelerinin çok yakın zamanda hizmete açılacağını söyledi. Karaçanta, İzmir Atatürk İl Halk Kütüphanesi’nin yeni hizmet binasının inşaatına da bu yıl içinde başlanacağını, Güzelbahçe’de ise kütüphane için bina arayışlarının sürdüğünü dile getirdi.
Karabağlar Belediyesi de Kütüphane Haftası kapsamında Reşat Nuri Güntekin Kitaplığı’nda bir tören düzenledi. Kilimtepe Parkı içinde yer alan kitaplığın bahçesindeki törende konuşan Karabağlar Belediye Başkanı Muhittin Selvitopu, Sümerlerin yazıyı bulmasından bu yana kitabın ve kütüphaneciliğin önemini koruduğunu belirtti. Selvitopu, “Teknolojinin gelişmesiyle çok farklı boyutlara girmiş olsak bile, kitabın yeri değişecek gibi görünmüyor. Dünyadaki diğer ülkelerle rekabet edebilmenin yolu, iyi eğitimden geçiyor. Bunun da önemli bir parçasını kitaplar oluşturuyor. Okuma alışkanlığının kütüphaneler aracılığıyla tüm topluma yayılmasını sağlamak gerekiyor” diye konuştu.
***
Kütüphane Haftası’nda yoğun program
Pandemi gölgesinde gerçekleştirilen kütüphane haftasında İzmir’de de çok sayıda etkinlik düzenleniyor. Bugünden sonraki etkinlikler şöyle:
İzmir Büyükşehir Belediyesi hafta boyunca toplu ulaşım araçlarında kitap okuyan vatandaşlara kitap hediye edecek. Dijital kütüphanede en çok kitap okuyan okurlar ödüllendirilecek. İBB Gezici Kütüphanesi ise köy duraklarında çocuklara kitap atölyesi düzenleyecek, en çok kitap okuyanları ödüllendirecek.
Bornova Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda hafta boyunca “Kitabını getir kahveni al” bağış kampanyası düzenlenecek.
Bornova İlçe Halk Kütüphanesi @IBornovaLib sosyal medya hesaplarından hafta boyunca “Kütüphanecilikte iz bırakanlar” ve “Anadolu kütüphaneleri” dijital sergisini düzenleyecek. Yine sosyal medya hesaplarından izlenebilecek “Geleceğe Mektup”, “Film Analizi” etkinlikleri yapılacak.
31 Mart 2021 Çarşamba günü Bornova Karaçam Cumhuriyet Kitaplığı’nda saat 14.00’de “Oyunlarla Matematik” etkinliği gerçekleşecek.
1 Nisan 2021 Perşembe günü saat 11.00’de 4-12 yaş gurubu çocuklar için Atatürk Kitaplığı’nda Merve Tandoğan Çalışkan’la “Yeşil Kuyruklu Fare” yaratıcı okuma atölyesi düzenlenecek.
1 Nisan 2021 Perşembe günü saat 14.00’de İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphanesi’nin düzenlediği “Pandemi Dönemi Dünya ve Türkiye’nin Araştırma Çıktılarına Genel Bir Bakış” konulu çevrimiçi panel izlenebilecek.
Aynı gün saat 15.00’de İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Bilgi Belge Yönetimi Bölümü’nce iki webinar etkinliği düzenlenecek. İlk etkinlik Doç. Dr. Gülten Alır Derbent’in “Bilgi Belge Yönetimi Bölümlerini Gelecekte Neler Bekliyor: Değişime Hazırlıklı Olmak” konulu konuşması. İkinci etkinlik ise “Yeni Teknolojiler Akıllı Kütüphaneler” başlığıyla düzenlenecek. Bu etkinliği İzmir Üniversiteler Platformu, Türk Kütüphaneciler Derneği İzmir Şubesi’yle birlikte düzenleniyor.
1 Nisan 2020 Perşembe günü saat 15.30’da Efes Selçuk Belediyesi Prof. Dr. İsmail Aka Kütüphanesi’nde Zuhal Tankaş ile “Yaratıcı Drama Atölyesi,” 2 Nisan 2020 Cuma günü saat 15.30’da Baykal Deniz ile “Çocuklarla Felsefe Atölyesi” düzenlenecek.
2 Nisan 2021 Cuma günü İzmir Atatürk İl Halk Kütüphanesi’nde “Matbaadan rafa kitabın yolculuğu” etkinliği düzenlenecek. Etkinlik 10.00-17.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek. Etkinlikte Fuat Sevimay “James Joyce okumaları”, M. Berk Yaltırık “Korku edebiyatı”, Arzu Uçar “Öykü yazmak ve yayınlatmak” Murat Şahin ve Gülperi Sert “Çeviri üzerine bir söyleşi”, Emel Bala “Çocuk tiyatrosu ve oyunu üzerine etkinlik”, Alkım Özalp “Dosyadan rafa kitabın yolculuğu”, Nalan Alaca “Çocuk kitaplarında çizim süreci” başlıklı konuşmaları gerçekleştirecek.
2 Nisan 2021 Cuma günü düzenlenecek webinar etkinliği ise “Birinci Dünya Savaşı Romanları – Cephenin İki Yanı başlığıyla gerçekleştirilecek. Gökhan Yavuz Demir’in konuk olduğu etkinlik Zoom uygulamasıyla izlenebilecek. Kaydın zorunlu olduğu etkinlik İzmir ve İstanbul Fransız Kültür Merkezleri – İstanbul Goethe Enstitüsü – Cervantes Enstitüsü – TKD – EUNIC işbirliğiyle düzenleniyor.
14 Nisan 2021 Çarşamba günü İzmir Atatürk İl Halk Kütüphanesi etkinlik salonunda saat 14.00’de “Yayıncı – kütüphaneci buluşması”na TUDEM Yayınları’ndan İbrahim Öksüz konuk olacak. Buluşma 20 Nisan 2021 tarihinde “Yayıncı – kütüphaneci – öğretmen buluşması” başlığıyla düzenlenecek.
Selçuk Belediyesi’nden Celcus Kitaplığı’na vurgu
Kütüphane Haftası etkinlikleri kapsamında Selçuk Belediyesi de sosyal medyada paylaştıkları afişle dikkat çekti. Afişte Efes Selçuk Belediye Başkanı Filiz Ceritoğlu Sengel, “Yaklaşık 1900 yıllık geçmişe dayanan ve Antik Çağ’ın en büyük kitaplığı olan Celsus Kütüphanesi Selçuk Efes Antik Kenti’nde” mesajını paylaştı.
***
Online fotoğraf yarışması sonuçlandı (Fotoğraflı)
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kütüphaneler Haftası kapsamında gerçekleştirdiği “Kütüphanede O An” başlıklı mobil fotoğraf yarışması da sonuçlandı. Ödül alan fotoğraflar Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nün web sitesinde yayınlandı.
***
Kütüphaneciler için “Pandemi bloğu”
Bu yıl kütüphaneler haftası etkinlikleri arasında “Pandemide Kütüphanecinin Hatıra Defteri” başlıklı bir blog da yayın yaşamına başladı. Bornova İlçe Halk Kütüphanesi’nde görevli genç kütüphaneci Ece Çırağ hazırladığı blogda tüm kütüphanecileri pandemi sürecinde yaşadıklarını anlatmaya davet etti. Kütüphanecilerin pandemi sürecinde yaşadıklarını içten bir şekilde kaleme aldıkları anılarını https://kutuphane3501.wixsite.com/website adresinden okuyabilirsiniz.
***
Çok satanlar
Veba Geceleri – Orhan Pamuk – Yapı Kredi Yayınları
Seyir – Piraye – Mona Kitap
Var mısın? – Doğan Cüceloğlu – Kronik Kitap
Empedokles’in Dostları – Amin Maalouf – Yapı Kredi Yayınları
Gitmeli miyim ? Kalmalı mıyım? – Hakan Mengüç – Destek Yayınları
Parsel Parsel – Murat Ağırel – Kırmızı Kedi Yayınevi
Pusula – Sinan Meydan – İnkılap Kitabevi
Küllerin Günü – Jean Christophe Grange – Doğan Kitap
Seninle Başlamadı – Mark Wolynn – Sola Unita
Kadınlar Sıcak Erkekler Soğuk Sever – Esra Ezmeci – Destek Yayınları
Bu liste Duvar, Kırmızı Kedi, Pan, Remzi ve Yakın Kitabevi katkılarıyla düzenlendi.