Türkiye Odalar Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye’deki kadın istihdamını arttırmak için kadınlara pozitif ayrımcılık yaparak, deyim yerindeyse bir fitili ateşliyor. 29 Ekim 2007’de, kadın girişimcilerin katılımlarıyla TOBB Kadın Girişimciler Kurulu kuruluyor.
Türkiye’nin en geniş üye ağına sahip TOBB Kadın Girişimciler Kurulu, 73 ilden bin 275 kadın girişimciyi bir araya getiriyor. Girişimci Aynur Bektaş’ın başkanlığında toplanan kurul, 29 Ağustos 2008’de Ankara’da ilk kongresini gerçekleştiriyor. Kongrede yaklaşan oda ve borsa seçimlerinde kadınların daha aktif rol alması için karar alınıyor.
TOBB Kadın Girişimciler Kurulu’nun Ağustos 2008’deki kongresine katılan 1300 kadın Anıtkabir’de Ata’nın huzuruna çıkıp bir fotoğraf çektiriyor hep birlikte. O fotoğraf karesinde İzmir’i temsil eden kadın girişimcilerden birisi Mine Tüzemen Özçelik oluyor.
İzmir’in Lider Kadınlar Projesi’nden de adını duyduğumuz Özçelik, oda seçimlerinde gösterdiği başarıyla gelenekleri yıkan ve yeniliklere açıklığını bir kez daha kanıtlayan İzmir’in iş kadınlarını, TOBB’un kadın girişimciler kurulunda “il başkanı” olarak temsil ediyor. Çevre Mühendisi Mine Tüzemen Özçelik’le iş yaşamını, girişimciliği, kadınlara ilişkin projeleri konuştuk.
– Sizin adınızı Girişimci Kadınlar Kurulu öncesinde, İzmir’in Lider Kadınları projesinde de gördük. Yaşamınızı nasıl etkiledi bu proje içinde yer almak?
– Bu proje benim hayatımın dönüm noktasıydı. Lider Kadınlar Projesi’nde çok güzel eğitim aldım. GAP’a gezi yaptık. Sohbet toplantılarımız oldu. Ben gerçekten aldığım eğitimden çok şey kazandım. En son aldığımız eğitim Avucumdaki Kelebek eğitimiydi. Ben kimim? Neredeyim, ne yapmak istiyorum? Bu eğitimle bunu sorgulamaya başladım. İnanın bütün ilişkilerimi gözten geçirdim. Umarım daha çok kişi alır bu eğitimlerden.
– TOBB’la yolunuz nasıl birleşti?
– EBSO’daki eğitim projesinden sonra beni hem Ege Bölgesi Sanayi Odası hem Ticaret Odası aday olarak göstermiş. Şirket sahibi ile ilgili girişimci kadınlar kurulu oluşturuldu geçen yıl Temmuz ayında. Belirli kriterleri vardı. Ben o kriterlere uyuyordum.
– Girişimci kadınlar kurulalı bir yıl oldu, ama istenen şeyleri yapabildiniz mi? Kaç kişinin hayatına dokunabildiniz? Sadece iş kadınlarını mı hedefliyorsunuz?
– Aslında yanlış bir algılama var. Bizim kadın girişimciler kurulu olarak Ticaret Odası’ndan hiç bir farkımız yok.
– Kurul yönetmeliğinize bakınca eğitim vermek, Avrupa Birliği fonlarından yararlanabilmek için yol göstermek gibi maddeler var.
– TOBB gidip bir anlaşma yapabilir Avrupa Birliği’yle, bizim ürettiğimiz bir projeye destek ayrılabilir, bir projemize kaynak yaratabilir. Mesela bir eğitim projesi planladım ama para yok. TOBB’a bildiririm. TOBB, bunu AB fonlarından destekleyebilir. Mesela Sanayi Odası’nın İzmir Kalkınma Ajansı tarafından kabul edilen projesi gibi.
– Nasıl bir proje bu üreten kadınlar projesi? Sizin de kurul olarak katkınız olacak sanıyorum.
– Lider Kadınlar Projesi’nde yer alan grup, Kadın Girişimciler Kurulu ve yeni seçilecek bir grup kadınla birlikte 150 kişilik bir kadro oluşacak. Hep birlikte bu kadroya üreten kadınlar projesi diye eğitim verilecek. Lider Kadınlar Projesi’nin devamı şeklinde. Proje TOBB’un Avrupa Birliği fonlarından yararlanmak üzere gönderilmişti. Ama orada Büyükşehir Belediyesi’nin bir başka projesi kazandı. Anneler ve çocuklarla ilgili bir projeydi. Sonra İZKA’ya üreten kadınlarla ilgili proje verildi. Burada kabul gördü.
– Projenin hedefi nedir?
Yine eğitim içerikli bir proje. Eğitimin insan hayatında çok büyük önemi var, kadın erkek diye ayırmıyorum. Alabilene, isteyene çok faydalı. Sırf zorunluluk olduğu için gidiyorsanız faydasını göremiyorsunuz.
– Peki TOBB’un kadınlara tanıdığı fuar desteğinden yararlanan kadın sayısı nasıl?
– Çok az. Daha çok el emeği ürünlerini satmak için fuara başvurmak istiyor kadınlar, ama öyle el emeği ürünlerin satıldığı bir fuar da yok.
– İzmir için böyle bir fuar düzenleme düşünceniz var mı?
Evet biz İzmir’de uluslararası bir kadın fuarı açmayı planlıyoruz. EBSO ile bu projemizi paylaştık. Büyük ve uluslararası bir fuar olduğu için sanıyorum iki yıl içinde ancak yapılabilir. Kadınlar daha çok hizmet sektöründeler. El ürünleri tarzı fuarlardan söz etmiyorum. Kadınlar, turizm ve reklam gibi ağırlıklı olarak hizmet sektöründeyiz. İstedik ki kadınlar uluslararası alanda işlerini tanıtabilsinler. Uluslararası kadın girişimciler de gelsin buraya. Çünkü biz bir takım uluslararası toplantılarda fark ettik ki, kadın olmanın sıkıntısı sadece burada değil, yurt dışında da hissediliyor. Avrupalı kadın da kadın olmanın ezikliğini yaşıyor inanın. Ben Lider Kadınlar Projesi için Batman’a gittiğimde dedim ki, “Biz İzmir’de feryat ediyoruz kadın hakkı, kadın hakkı diye… Bizim böyle bir şey söylemeye hakkımız yok”.
– “El vermemiz lazım” diyorsunuz…
– Evet. Dışarıdan gelen kadınlara bizlere çok saygılılar ama oradaki kadına öyle davranmıyorlar ne yazık ki O yüzden bizim gidip o kadınlara el uzatmamız lazım?
– Peki Doğu’daki odalarla bir işbirliği yapma düşüncesi var mı?
– Bu aslında benim çok istediğim bir projeydi. Ama son zamanlardaki terör olayları bu projeyi engelledi. Aslında hedefim tüm kadın girişimciler kurulunu toplayıp oraya götürmekti. Çünkü onların da orayı görmesi lazım. Bizim oraya gitmemiz lazım ki, oradaki ve buradaki kadının hayatı arasındaki farkı görsünler.
– E, daha göremiyor muyuz bu farkı kadınlar olarak?
– Yok göremiyoruz biz sadece basının yansıttığı şeyleri, buz dağının üstünü görüyoruz. Oradaki hayatı çok kötü bir hayat olarak hayal ediyoruz. Halbuki tam olarak öyle değil. Mesela Mardin’de kalmayı çok istedim bir butik otel filan yapayım gibi.
– Ama buradaki kadın daha çok oralardaki fırsatları görüyor galiba?
– Ama görmemiz lazım ki, oradaki inanın erkeklerin cesaret edemediği bir yatırımı ben yaparsam Mardin’deki bakış açısı çok değişir. Çünkü şu an Mardin’de İngilizler çok. Yazık. O kadar güzel bir yer ki…
Kadınların saygısını yeniden kazanması lazım
– Çok geziyorsunuz işiniz gereği. Kadın Girişimciler Kurulu’na seçildikten sonra gittiğiniz yerlerdeki kadın çalışanlara bakış açınız ya da algılamanız değişti mi?
– Kurula girerken “Benim kadınlar için ciddi fikirlerim var paylaşmam lazım” dedim.
– Ne gibi?
– Yuvayı dişi kuş yapar, kadın biraz kadınlığından çıktı, kadınlığına geri dönmesi lazım mesajlarını vermem lazım.
– Bu girişimlerinizi ve deneyimlerinizi nasıl aktaracaksınız?
– Bir kitap haline getirmeyi çok isterim. Biz özellikle gençler için örnek olmalıyız. Özellikle de doğudakiler için. Biz iş kadınlarını görmeliler ki onların da bir hedefleri olsun. Oradaki çocuklara soruyorsunuz büyüyünce ne olacaksın diye? Ya öğretmen ya doktor diyor çünkü gördüğü iki meslek o. Bizleri de görürlerse hedef koyup o doğrultuda çalışabilirler, örnek alabilirler.
– Söyleşi için teşekkür ederim.
– Ben de teşekkür ederim.