Tatmadan alma abla!

Ne zaman şeftali yıkasam, aklıma eski evimizin köşesindeki bakkal Nezaket Teyze ile Ramazan Amca gelir. Çocukluğumda annemlerden, Nezaket Teyze’nin çocuğunun yıkamadan yediği bir şeftaliden zehirlenerek öldüğünü duymuştum. Aklımda yer etmiş işte. Hafta içinde haberlerden okuduğumuz, “Yıkamadan yediği kirazdan ölen çocuk” haberine, İstanbul’dan haberini aldığımız , “Yeterince yıkamadığını sonradan fark ettiği” kirazı yiyip zehirlenen amcamız da eklenince çocukluğunda duyduğum bu üzücü haberi anımsadım yine.

Bilirsiniz, bizim pazarlarda esnaftan sık sık, “Tatmadan alma abla!” sözlerini duyarız. Erik satan, kiraz satan, hatta sattığı kavunu dilimleyip müşteriye sunan pazar esnafı bunda bir sakınca görmez. Domatesi önlüğüne sürüp silerek öğle yemeğinde ekmeğine katık eden esnaf, sattığı eriği iyi niyetle müşterisine sunar; “Tat da öyle al abla…”

Sebze meyvalardaki ilaç kalıntısı haberleri, gazete ve televizyon haberlerinde üst sıralara yerleşti son zamanlarda. Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı ve Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır, “Bu konu bizim gündemimizden hiç çıkmaz. Nasıl ki sivrisinek mücadelesini kaynağında yapmak gerekiyor, bu konu da öyle” diyor. Prof. Dr. Sındır, “Bunun en temel mücadelesi üretim aşamasında, üreticiyi bilinçlendirme. İlaçlamayı uygun bitkiye, gerektiğinde, gereken dozda, uygun zamanda yapmak gerekiyor. Bilinçsiz ilaç kullanımını engellemek gerekiyor” diye ekliyor, biz son tüketiciler için yapılacak tek şeyin “sebze meyveyi bol suyla yıkamak” olduğunu vurguluyor.

Sebze meyvede ilaç kalıntısı ihracatta da sorun yaratan bir konu aslında. Yurt dışına gönderdiğimiz her ürünü analiz raporlarıyla yolladığımızı belirten Prof. Dr. Sındır, “Ürünlerde kalıntıya rastlanırsa, aynen geri gönderiliyor. Ama denetimin içeride sıkı sıkıya yapıldığını söylemek zor” diyor. İlaç etiketlerinin üzerinde hasattan kaç gün önce kullanılması gerektiğine ilişkin uyarının mutlaka bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Kamil Okyay Sındır, “Hasat zamanı ürününe gelen bir böcek ya da hastalığı yok etmek için ilacı kullanan çiftçi, o süreye uyulmadan hasat yaparsa böyle istenmeyen sonuçlar doğabiliyor” derken yanlış ilaç kullanımına dikkat çekiyor.

Türkiye Ziraatçiler Derneği’nin www.ziraatcilerdernegi.org.tr alan adlı web sitesinde, Mart 2007’de ilaç kalıntılarına ilişkin yapılan basın açıklamasında yazılanlar “ürkütücü”. Araştırmalara göre piyasada satılan et ve süt ürünlerinde, gerekse anne sütünde tarım ilacı kalıntısına rastlanabiliyor. Hatta Çukurova gibi yoğun tarım ilacı kullanılan bölgelerde, anne sütünde dikkat çekici oranda ilaç kalıntısı bulunduğu belirtiliyor.

Konu yıkamadan yediğimiz bir avuç kirazdan, nerelere geldi. Son zamanlarda sebze meyvedeki ilaç kalıntılarından zehirlenenlerin sayısında artış olduğunu öğrendiğimiz Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İlaç ve Zehir Danışma Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Yeşim Tunçok’un uyarılarını da sizlerle paylaşalım:

“Tarım ve böcek ilaçları besinlere bulaşmış olarak kazayla alındıklarında da ciddi hatta öldürücü zehirlenmelere neden olabilmektedir. Bu nedenle ilaçlandığı bilinen besinlerin yenilmemesi, ilaçlı olduğu kuşkusu bulunanların sabunlu su ile yıkandıkta sonra yenilmesi önerilmektedir. İlaçlanmış besinlerin yenmesi sonucu oluşan zehirlenmelerde hastanın kesinlikle kusturulmaması, Zehir Danışma Merkezi (0-232-412 39 39) arandıktan sonra, verilen öneriler doğrultusunda sağlık merkezlerine ulaşımın sağlanması gereklidir. ”

Bizden de küçük bir uyarı : Pazarda sebzeyi meyveyi lütfen “tatmadan alın”…