Görme engelli öğrencinin yol arkadaşı Orbit

Görme engellilere dağıtılan tabletler, onların hayattaki en önemli yol arkadaşı olacak. 500 dolar değerindeki Orbit Reader adındaki tabletler, sadece 450 gram ağırlığında. Braille Alfabesi’ni kullanan öğrencilerin kullanabildiği tabletler Amerika’dan ithal edildi. Tabletlere 200 ile 300 bin arası kitap kayıt edilebiliyor.

Görme engelli öğrencilerin bilgiye erişimini kolaylaştırmak amacıyla düzenlenen ilk teknoloji sınıfı, pilot il olarak seçilen İzmir’de, Bornova’daki Aşık Veysel Görme Engelliler Okulu’nda açıldı. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Turkcell’in işbirliğiyle düzenlenen sınıfın açılışında, Braille Alfabesi’ni kullanabilen görme engelli öğrencilere “Orbit Reader-Braille” adı verilen 50 tablet dağıtıldı.

Teknoloji sınıfı ilk İzmir’de

Turkcell, 2015 yılından bu yana süren “Engelsiz Eğitim Programı” kapsamında, hem görme hem zihinsel hem işitme engelli okullarına meslek atölyeleri ve teknoloji sınıfları kuruyor. 45 ilde 84 engelli okulda meslek atölyesi ve teknoloji sınıfları kuran Turkcell’in İzmir’de Aşık Veysel Görme Engelliler Okulu’nda kurduğu sınıfın maliyetinin 500 bin lira olduğu belirtildi.

Teknoloji sınıfları bilgiye erişmek isteyen görme engelli öğrenciler için özel teknoloji ve yazılımlarla donatılmış. Türkiye’de bulunan 16 görme engelli okuluna da bu sınıfların kurulması planlanıyor. Sınıfta az gören öğrenciler, öğretmenin akıllı tahtaya yazdığı yazıları önlerindeki bilgisayar ekranından, kendi görüş kapasitesine özel, dilediği büyüklük, renk ve kontrastta görme olanağına sahip.

Hiç görmeyen öğrenciler bilgisayarların klavyesindeki tüm tuşları ve işlemleri seslendiren özel yazılım sayesinde bilgisayarı rahatça kullanabiliyor. Ayrıca sınıflardaki sistem sayesinde öğrenciler kitaplarını okunabilir belgeye çevirebiliyor ve gerekirse MP3 ses formatına dönüştürüp farklı ortamlarda çalışma notu olarak da taşıyabiliyor. Sınıflarda taranan kitapların kabartma alfabe (Braille) ile basılarak çoğaltılmasını sağlayan yazıcı ile grafik baskı makinesi de bulunuyor.

Tabletler 500 dolar

Öğrencilere okuma kolaylığı sağlayacak olan ve her biri 500 dolar değerindeki tabletler, kabartma ekran okuma ve not cihazı olarak kullanılıyor. Üzerindeki hafıza kartının yaklaşık 300 bin kitaba kadar depolama kapasitesi bulunduğu belirtilen tabletler, öğrencilere tüm ders kitapları yüklenmiş olarak teslim edildi. Braille Alfabesini kullanabilen öğrencilerin yararlanabildiği tabletlerin, 2018 yılında 250 öğrenciye, proje tamamlandığında ise ülke genelinde, belirlenmiş görme engelli 2 bin 150 öğrenciye ulaştırılması hedefleniyor.

Yeterince basılı kaynak bulamayan, bulsa bile büyük boyutlu ve kalın olmaları nedeniyle taşıma güçlüğü bulunan kabartma harfli kitapların yerini alacak Orbit Reader 20 adındaki tabletler, yaklaşık 450 gram ağırlığında olduğu için taşıma kolaylığı da sunuyor. Dağıtımına İzmir’de başlanan tabletler, 20 Braille hücre ve 8 nokta görüntüleme özelliğine sahip. Bluetooth ve USB bağlantısı gerçekleştirebiliyor. Öğrenciler bu tabletle not alabiliyor, yeni dosya oluşturup hafıza kartına kaydedebiliyor. Braille ekran modları arasında hızlı geçiş yapabiliyor.

Görme engelli öğrencilere pansiyonlu eğitim

Aşık Veysel Görme Engelliler İlkokul ve Ortaokulu, bölgede pansiyonlu eğitim veren tek görme engelli okulu. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanında 27 yılı geride bırakan okul Müdürü Rasim Eren, Çanakkale ve Denizli’deki okullarda pansiyonların kaldırıldığını, Ege Bölgesi’nde yalnızca kendi okullarında pansiyonlu eğitim verildiğini belirtiyor. Pansiyondan 26 erkek, 12 kız öğrenci yararlanıyor. Okul 1972 yılında Bornova merkezde bugün yıkık durumda bulunan bir köşkte eğitime başlamış. O bina küçük gelince 1976 yılında şimdiki binasına geçmiş, 1996 yılında da ek bina hizmete girmiş. 141 öğrencinin bulunduğu okulda tüm öğrenciler görme engelli. Bu öğrencilerin dışında dört özel eğitim sınıfı olan okulda, zihinsel engeli olan çocuklara da eğitim veriliyor.

Türkiye’nin en eski okullarından biri olduklarını belirten Okul Müdürü Rasim Eren, “Nüfus olarak da İstanbul’daki Türkan Sabancı’dan sonra ikinciyiz. 141 öğrencimiz var. Bir de akademik başarısı çok iyi bu okulun. TEOG başarısı çok yüksek. Normal okullarda TEOG’da bu sene üçüncüyüz, geçen sene ikinciydik” diyor. Okul başarısının teknoloji sınıfı ve tablet dağıtımı için pilot okul seçilmelerinde etkili olduğunu kaydeden Eren, çalışmanın iki ay önce başladığını belirtiyor. Önce 18 öğrenciye tablet verildiğini, ardından bu törenle hem teknoloji sınıfı açıldığını hem de diğer tabletlerin dağıtıldığını söylüyor.

Nesrin Kayrak: Kitap taşımak zor

Tablet dağıtım töreni sonrası öğrencilerin yanına gidiyorum. Etkinliğe katılan yöneticileri uğurlayan öğrenciler boyunlarında yeni arkadaşları Orbit, bıcır bıcır, aralarında neşeyle konuşuyorlar. “Bu tablet nasıl birşey gösterir misiniz?” dediğimde çantalarını açıyorlar heyecanla. Yeni yol arkadaşlarının marifetlerini sıralıyorlar hızlıca.

Törende şiir okuyan iki öğrencinin heyecanı daha bir başka. Altıncı sınıf öğrencileri Nesrin Kayrak ve Fahri Bağcı, teknolojiye yatkınlıklarıyla arkadaşlarından hemen ayrılıyorlar. Nesrin Kayrak’a elindeki tabletin kendisi için anlamını soruyorum, şu yanıtı veriyor:

“Bizim bazen kitap taşıma sıkıntımız oluyordu. Yer kaplıyordu. Sürekli ve her yerde okuma imkanımız bulunmuyordu. Bir de üstüne tablet kalem derdimiz oluyordu. Kalem kaybolunca ne yapacağız filan. Bu cihaz daha rahat oldu. Hem kitabı istediğimiz yerde okuyoruz hem de kendimiz text dosyası oluşturup evde okuyabiliyoruz. Tablet kalemde böyle bir imkanımız yoktu. Hem de zaten tablet kalemde parmaklar kullanılamıyordu. Bununla daha rahat. Kullanmak için üç günlük eğitimden geçtik. Bunun sonucu kullanmaya başladık. Kullanması kolay, 20 karakterlik bir araç.”

Fahri Bağcı: Orbit benim hayatım

Nesrin’in sınıftaki en sıkı rakibi olduğunu öğrendiğimiz Fahri Bağcı “Aslında orbit benim hayatım” diyor. Yazmaya başlayacağı bir hikayesi olduğunu ve bu tablette en çok Harry Potter serisini okuyacağı için heyecan duyduğunu anlatıyor. Bağcı, “Klavyeden daha hızlı, daktilo mantığında. Parmaklarımız acımıyor. Gerçi MP3 yükleyince kafası karışıyor. Onun için yüklemiyoruz şimdilik. Dahili belleği yok. İçinde 8 gigabyte hafıza kaydı mevcut. İçinde derslerimiz de yüklü” diyor.

Selin Serbest: Öğrenmeye engelleri yok

Teknolojiye yatkınlıklarına şaşırıyorum. Çocukların gencecik öğretmeni Selin Serbest, şaşkınlığıma bakıp, “Ben de ilk geldiğimde böyleydim” diyor gülümseyerek… “Çocukların bu kadar teknolojiye hakim olduklarını görmek şaşırtmıştı beni de. İlk günler çok duygusaldım, nasıl davranacağımı bilemiyordum. Ama öyle hızlı öğreniyor ve öyle bilgiye açlar ki, ne verseniz almaya hazırlar. Hiçbir engelleri olmadığını gördüm burada çocukların. Teknoloji dersleri 5. sınıfta başlıyor, ama gayet hakimler konuya. Onları dışarıdan sürekli destekleyen akıllı telefonları, dağıtılan tabletleri var. O nedenle Orbit yabancı gelmedi” diyor Selin öğretmen.

Öğrencilerin sosyal medyayı da çok iyi kullandığını belirten Selin Serbest, “Facebook, Twitter kullanıyorlar. Oyunlarını YouTube’a yüklüyorlar. Aralarında blogger, YouTubber olmak isteyenler var. Çok da başarılılar” diye anlatmayı sürdürüyor. DEÜ Bilgisayar Programcılığı Meslek Yüksek Okulu Bilişim Teknolojileri Bölümü mezunu olan Serbest, “Okulda çok iyi eğitim alıyorlar. Normal okullara da derse gidiyorum. Burada sınıflar en fazla 7-8 kişilik. Birebir eğitim alıyorlar” diye konuşuyor.