Kitapevleri yavaş yavaş okuyucuya açılıyor
Salgın önlemleri gereği hizmet veremeyen sektörlerden biri olan kitapevleri yavaş yavaş kapılarını açmaya başladı. Alsancak’ta Yakın Kitabevi, Karşıyaka’da Pan Kitabevi hafta içi 09.00 -17.00 saatleri arasında kitap severlerle buluşuyor.
Bu hafta doğumunun 130. yılında saygıyla andığımız Halikarnas Balıkçısı’ndan da söz ettik. Balıkçı’ya ilişkin bilgi edinmek için çok sayıda kaynak, kitap, yazı, anı var kuşkusuz. Ancak onu anlatan en güzel kitaplardan biri de kızı İsmet Kabaağaçlı Noonah’ın kaleme aldığı “Anılar Akın Akın” kitabı olmalı.
Babasını çok seven, ona hayran olan ve babası tarafından “İsmetula” olarak çağrılan İsmet Kabaağaçlı Noonan’ın kitabı 2009 yılında Bilgi Yayınevi tarafınan basılmış. Bir çocuğun gözünden içten, sıcacık ve özlemle dolu anılar, belgelerin tanıklığıyla kaleme alınmış.
Halikarnas Balıkçısı 130 yaşında
Türk edebiyatının ünlü roman ve hikaye yazarı, Cevat Şakir Kabaağaçlı ya da daha yaygın kullanılan adıyla Halikarnas Balıkçısı virüs salgını nedeniyle 17 Nisan’da, doğumunun 130. yılında Bodrum Belediyesi’nin Gümbet’teki mezarı başında düzenlediği sade bir törenle anıldı. Kabaağaçlı’nın uzun yıllar yaşadığı Hatay Caddesi Halikarnas Balıkçısı Sokak’taki Merhaba Apartmanı’nın önünde bulunan anıtı ise bu yıl virüs önlemleri nedeniyle sessiz kaldı.
Cevat Şakir, 17 Nisan 1890’da Girit’te doğdu. Osmanlı’nın son köklü ailelerinden Şakir Paşa ailesinin altı çocuğu içinde en büyüğüydü. Çocukluk yaşamının ilk yılları babası Şakir Paşa’nın elçi olarak bulunduğu Atina’da geçti. 1907’de Robert Koleji bitirdi. Oxford Üniversitesi’nde Yeni Çağlar Tarihi Bölümü’nde öğrenim gördü. 1918 yılında İstanbul’a döndü, geçimini haftalık dergilerde tercümeler, yazılar yayınlayarak, resim ve yeni tarz tezhipler yaparak, karikatür çizerek ve renkli dergi kapakları hazırlayarak sağladı.
Bodrum’un antik çağdaki adı Halikarnas’ı mahlas olarak benimseyen yazar eserlerinin büyük kısmını burada yazdı. Adı Bodrum’la özdeşleşen yazar, çocukların eğitimi için ailesiyle İzmir’e taşınsa da Bodrum’dan hiç uzaklaşmadı. Yazarlık ve turist rehberliği ile sürdürdüğü yaşamı boyunca “Bodrum sevdalısı” olarak tanındı. Halikarnas Balıkçısı eserlerinde Ege’yi, Akdeniz’i, Anadolu mitolojisini, denizlerde yaşanan olayları, sünger avcılarını, denizcileri, balıkçıları mitoloji bilgisiyle de güçlü, zengin ve içtenlikli bir dille anlattı. 13 Ekim 1973’te İzmir’de kemik kanserinden vefat eden yazar, vasiyeti üzerine Bodrum’da toprağa verildi.
“Aganta Burina Burinata (1946)”, Ötelerin Çocuğu (1956)”, Uluç Reis (1962)”, Turgut Reis (1966)”, Deniz Gurbetçileri (1969)” adlı romanları bulunan yazarın “Anadolu Efsaneleri (1954)”, Anadolu Tanrıları (1955)”, Anadolu’nun Sesi (1971)”, Hey Koca Yurt (1972)”, Düşün Yazıları (ölümünden sonra, 1981)” adlı deneme, inceleme, mitoloji kitapları yayımlandı. Kabaağaçlı’nın “Ege Kıyılarından (1939)”, Merhaba Akdeniz (1947)”, Ege’nin Dibi (1952)”, Yaşasın Deniz (1954)”, Gülen Ada (1957)”, Ege’den (1972)”, Gençlik Denizlerinde (1973)” adlı öykü, “Mavi Sürgün (1961)” adlı anı, “Denizin Çağrısı” ve “Yol Ver Deniz” adlı çocuk kitapları bulunuyor.
İzmir’de Kabaağaçlı’nın anısı
Bodrum Deniz Müzesi’nde Cevat Şakir Kabaağaçlı Koleksiyonu, Bodrum Kalesi önünde bir büstü bulunan yazarın adı İzmir’in Hatay semtinde İnönü Caddesi’nde yaşadığı Merhaba Apartmanı’nın bulunduğu sokağa verildi. Halikarnas Balıkçısı Sokak’ta yazarın iki taraflı bir heykeli de yer alıyor. Doğa tutkusuyla tanınan Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın adı İzmir’de aynı zamanda Kültürpark’taki Halikarnas Balıkçısı Bitkiliği’nde yaşatılıyor. 2001 yılındaBalıkçı’nın anısına oluşturulan bitkilik Montrö Kapısı ile Celal Atik Spor Salonu arasındaki yeşil alanda yer alıyor. Bitkilikte Balıkçı’nın kendisi tarafından dikilen “Bella Sombra” ağacının yanı sıra eserlerinde sıkça adı geçen bitkiler de dikilmiş. Bitkilikte Balıkçı’nın sıkça kullandığı ve en sevdiği söz olan “Merhaba” sözünün yer aldığı, Bihrat Mavitan’ın imzasını taşıyan bir bronz büst de bulunuyor.
Balıkçı’nın kültür mirası APİKAM’a emanet
Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın vefatının ardından geride kalan kültür mirası bugün Ahmet Priştina Kent Arşivi ve Müzesi’nde yer alıyor. Kızı İsmet Noonan uzun yıllar boyunca biriktirdiği arşivi, aile ile ilgili kupürleri, dergi, fotoğraf, yazılar ve objeleri 2005 yılında Ahmet Priştina Kent Arşivi ve Müzesi’ne bağışlamaya karar vermiş. Gönlü arşivin Bodrum’da kalmasını istese de APİKAM’da bu arşivin daha iyi korunacağını düşünmüş. Yapılan bir protokolle, Cevat Şakir Kabaağaçlı’ya ait yazılı, basılı, çizili, görsel belgelerin kopya ve orijinallerinin devrini, bilimsel arşivcilik yöntemleriyle tasnifi, dijital ortama aktarılması, araştırmaya sunulması ve korunması için APİKAM’a yapmış. Bu belgeler arasında yazarın ölümünden bir yıl önce çekilen elektrosu, Balıkçı’ya ait özel mektup ve yazışmalar, Naci Sadullah, Azra Erhat, Sabahattin Ali, kızları ve annesiyle olan yazışmalar, Halikarnas Balıkçısı’nın “Resimli Ay” dergisine çizdiği karikatürler, karakalem ve minyatür çizimleri, Mustafa Kapkın’ın çektiği Bodrum görüntüleri, Ara Güler’in çektiği fotoğrafları, Balıkçı’nın tüm kitaplarının orijinalleri yer alıyor. Bu belge ve dökümanların bir kısmı 2015 yılında APİKAM’da açılan sergide de okurlarla buluşmuştu. Cevat Şakir Kabaağaçlı’ya ait belge ve dökümanların çok kısa bir süre sonra APİKAM’ın internet sitesinde de yer alacağı, ziyaretçilerin, araştırmacıların kullanımına açılacağı belirtiliyor. Yazımızda yer alan Balıkçı’ya ait fotoğraflar da İsmet Hanım’ın APİKAM’a bağışladığı arşivden alındı.
Prof. Şadan Gökovalı’dan söz etmemek olmaz
Halikarnas Balıkçısı’nı andığımız yazımızda Ege Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’ndan değerli hocamız, gazeteci, yazar, rehber, çevirmen, mitolog Prof. Şadan Gökovalı’dan da söz etmemek olmaz. Balıkçı’nın yanı sıra Azra Erhat’ın da manevi oğlu olarak tanınan Prof. Gökovalı, uzun yıllar Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın çeşitli dillerdeki öykü, roman ve şiirlerini büyük bir emekle daktilo etmiş. Yazarın ölümünden sonra da eserlerini yayımlayıp kitaplarına önsöz yazmış, yazarı genç kuşaklara tanıtarak manevi mirasına sahip çıkmış. Aynı zamanda mitolojiyi sevdiren anlatımlarıyla da tanınan Prof. Şadan Gökovalı, Balıkçı ile yaptığı söyleşilerde iyi olmak için kendisini geliştirmiş. Anadolu’yu daha iyi tanımak için Turizm Bakanlığı’nın kurslarına katılıp profesyonel turist rehberi olmuş. Rehberlik alanındaki başarısıyla da tanınan Balıkçı’nın yanında rehberlik yapan ve ona eşlik de eden Prof. Gökovalı, anlatımlarını mitolojik öykülerle renklendirmiş. Bugün Halikarnas Balıkçı’sı denildiğinde ilk akla gelen isimlerden biri olan Prof. Şadan Gökovalı da Balıkçı gibi Gökovalı. Knidos, Datça, Efes, Fethiye ve Bergama’yı en iyi anlatan yazar olarak da tanınan Prof. Gökovalı’nın Muğla Gökova’da adına açılmış bir kültür evi bulunuyor. Adı Akyaka’da bir sokağa, Gökova’da bir caddeye, Muğla Menteşe’de ise 3 bin 500 kişilik açık hava tiyatrosuna adı verilen Şadan Hocamızın adı kısa bir süre önce Konak Belediyesi tarafından düzenlenen törenle İzmir’de yaşadığı sokağa da verilmişti.
***
Şato Dijital Kütüphane kullanıma açıldı
İzmir’in ilk dijital kütüphanesi olan Şato Kütüphanesi sayısal kitaplığı, virüs nedeniyle evde kalmak zorunda kalan tüm kitapseverlerin erişimine açıldı. Kütüphanede elektronik veritabanları “sayısal kitap”, “Türkçe e-kitap” ve “e-dergi platformu”, “yabancı dilde kültürel e-dergiler”, “Çin akademik araştırma veri tabanı”, “Akdeniz çalışmaları veritabanı”, “Felsefe veritabanı” gibi bölümler ziyaret edilebiliyor. Dijital kütüphaneye bizizmir.com ya da satokutuphanesi.izmir.bel.tr adresinden ulaşılabiliyor. Dijital kütüphaneye üye olmak isteyen İzmirliler bizizmir.com adresindeki “Duy” menüsüne tıklayıp açılan sayfanın en altına giderek ulaşılabiliyor. En altta bulunan “Online Kütüphane” sekmesinden ya da http://satokutuphanesi.izmir.bel.tr/IZMIRMM adresindeki “yeni bir hesap oluştur” kısmından sisteme üye olunabiliyor. Her yaştan kullanıcıya açık dijital kütüphane 7/24 hizmet veriyor. Dijital kütüphane veri tabanında pek çok alanda telifli kitaplar, e-kitaplar, dergiler ve makaleler bulunuyor.
***
Ben Ne Okudum?
Ceviz Ağacı / Solmaz Kâmuran / İnkılap Kitabevi
Ceviz Ağacı, sadece aynı çatıyı paylaşmış üç ailenin dramatik hikayesi değil, aynı zamanda 20. yüzyıl Türkiyesi’nin panoramik bir edebi anlatımı. Solmaz Kâmuran, bu romanında 20. yüzyıl başında Edirne’de umutla, özenle inşa edilen ve yetmiş beş yıl boyunca üç farklı etnik kökenden ailenin yuvası olan bir evin hikâyesini avludaki dev ceviz ağacının tanıklığında anlatıyor. Arto Usta’nın kızı Arşaluys’un Suriye çöllerinden Fransa’ya uzanan kahır dolu yaşamı, Terzi Beto ve ailesinin bir gece yarısı her şeyi geride bırakıp göç yollarına düşmeleri… Rusçuklu Saliha Hanım’ın kırk yıl boyunca altı çocuğuyla birlikte verdiği zorlu ama onurlu yaşam mücadelesi… Ermeni tehciri, Trakya olayları, varlık vergisi, askeri darbeler, ekonomik krizler ve bunca çalkantı arasında savrulan insanlar, yarım kalan hayatlar… Kamuran’ın sürükleyici anlatımıyla okuyucuyu ceviz ağacının gölgesindeymiş hissi veren bir roman.
***
İzmir Kitaplığı
İzmir Hayaletleri / Loren Edizel / DeliDolu
İzmir Hayaletleri, İzmir’de doğan, yaşamını bugün Kanada’da sürdüren Loren Edizel’in ilk romanı. Kitabın çevirisini Roza Hakmen yapmış. İzmir Hayaletleri, kitap ölmek üzere yatağında yatan yaşlı Niko’nun Birinci Dünya Savaşı sonrası yaşadığı Osmanlı İmparatorluğu’nun çok kültürlü kenti Smyrna’da çocukluğundan itibaren yaşadıklarını anlatıyor. İzmir’in orta halli mahallesi Aya Katerina’da yaşayan Niko, önce annesini sonra da babasını kaybeder. Büyükannesi Mari, dahilikle delilik arasında gidip gelen amcası Polikarp ve ressam halası Elena ile büyür. Çok dinli, çok dilli bir dünya içinde olup bitenleri hafızasına işleyen Niko, onun hayatını da külleri arasında savuran büyük İzmir yangınına kadar olan süreci kimi zaman mutluluk kimi zaman derin bir kederle izler İzmir’de. Ancak İzmir’den çok uzakta da olsa, ölüm döşeğinde bile yaşadıkları gözünün önünden geçer sırayla…
***
Çok satanlar
Sarmal – Murat Ağırel – Kırmızı Kedi
Leylan – Selahattin Demirtaş – Dipnot
Ahitler – Margaret Atwood – Doğan Kitap
Üretme Tüket – Ali Ekber Yıldırım – Sia
Yalnızım İnsanlar Geçmiyor – Can Binali Aydın – Everest
Ben Kirke – Madeline Miller – İthaki
Körlük – Jose Saramago – Kırmızı Kedi
Yeryüzü Misafiri – Ünal Ersözlü – Kara Karga Yayınları
Parçalanma – E. M. Cioran – Metis
2020 Şifreleri Çözülüyor – Zeynep Turan – İnkılap
Bu liste Pan Kitabevi ve Yakın Kitabevi desteğiyle hazırlanmıştır.